2160p Çözünürlüklü Ekranlara Neden 4K Diyoruz?
Özellikle de günümüzde 4K görüntü kaydı yapamayan telefonların ve en az ‘Full HD’ olmayan monitörlerin yüzüne bakılmıyor. Alışveriş yapıldığı sırada ise baş karıştıran şey; 2K, 1440p, 4K, QHD üzere ibareler oluyor.
Bunlardan kimilerine her ne kadar kulağımız aşina olsa da vakit zaman çözünürlüğün sayısal karşılığı, pazarlama amaçlı konulan isminin önüne geçebiliyor. Bazen de bunun tam aksisi oluyor. Çoğunlukla belli bir standarda göre ilerleyen çözünürlük düzeyleri, bu sebeple de kulağa olduklarından daha iyi/kötü gelebiliyorlar.
Temelde bildiğimiz 480p, 720p, 1080p ve öteki ibarelerde dikey piksel sayısı temel alınır.
Örneğin bizim 480p olarak aklımızda tuttuğumuz manzara kalitesi, temelde (16:9 oranlı ekranlarda) 848 yatay piksele 480 dikey piksel oranına sahiptir. 720p ise 1280 yatay pikselin, 720 de dikey pikselin oranlanmasıyla ortaya çıkar.
1080p’de bu durumun 1920×1080 olduğunu görürüz. Standart 16:9 oranında, 720p ekrandaki piksel sayısı için 1280 ile 720’yi çarparsak toplam piksel sayısına ulaşırız. Bu da 921 bin 600 piksel yapar. 1080p’de ise bu sayı 2 milyon 73 bin 600’e çıkar. Bu sayede daha yüksek piksel sayısı da bize daha çok detay sağlar.
Bu sayıların bitişiğindeki ‘p’ harfi de manzaranın ekrana nasıl yansıtıldığını söz eder. Burada ‘p’, progressive (sürekli) sözünün kısaltmasıdır. Bu da ekrandaki tüm karenin aynı anda yansıtıldığını tabir eder.
1080p isminin akabinde 1440p geliyor ve birden fazla kişi bunu 2K olarak biliyor.
Burada ise tekrar 16:9 oranındaki bir ekranda 2560×1440 piksel bulunuyor. Bunu YouTube görüntülerinde, 1080p’nin bir üstünde görmüş olabilirsiniz. Ama pek de tuttuğunu söyleyemeyiz. Bunun temelde iki sebebi vardı. Birincisi, spesifik olarak bu çözünürlüğü sunacak donanımların pek de yaygın olmamasıydı.
İkincisi ise kullanıcı tarafında 1440p’nin pek de karşılık bulmamış olmasıydı. 1080p monitör kullanan birisi için 1440p kulağa pek de devrimsel gelmiyordu. Bu sebeple de bu çözünürlüğün 2K ve QHD isimleriyle pazarlandığını gördük. Baktığınızda burada yatay piksel sayısı olan 2560 temel alınmış.
O vakit neden 3K denmemiş?
Çünkü ‘K’ takısının burada pek bir kıymeti yok. Sonuçta bu, pazarlama amaçlarıyla ortaya çıkmış olan bir ek. 1080p’nin akabinde gelen 1440p için de öncekinin 2 katıymış gibi bir algı uyandırıyor. Yatay olarak 2880 pikseli olan bir ekrana 3K demenizin önünde pek de bir engel yok.
Fakat şirketlerin asıl derdi bu değil. Kullanım alanına nazaran bahsettiğimiz çözünürlükler değişiyor. Örneğin biz az evvelki piksel oranlarını spesifik olarak 16:9 oranındaki bir ekranda verdik. Farklı kesimlerde farklı emeller için bu kıymetler oynayabiliyor ve bu yüzden firmalar, 2K üzere tabirleri kullanmamayı tercih ediyor.
Sonuçta 2560×1440 ve 2048×1080 çözünürlüklerinin ikisi de yaygın ancak hepsini tek çatı altında topladığımızda insanların yanlış eseri alma talihi artıyor.
4K için de durum misal.
Burada da alışık olduğumuz 16:9 ekranlarda 3840×2160 piksel kelam konusu oluyor. Ama 4096×2160 oranı da epey yaygın. Fark edeceğiniz üzere burada da evvelkiler üzere dikey değil, yatay piksel sayısı olan 3840 temel alınmış. Bu da 1080p Full HD kalitenin 4 katı fazla performansı gösteren ‘4K’ ismiyle anılıyor.
Oyunların bu çözünürlüğe ulaşması, televizyonlarda ve telefon kameralarında 4K kıymetinin kısmen standart hâle gelmesi de 4K teriminin popülerliğini çok yüksek seviyelere taşıdı. Hâlihazırda esaslı bir değişim olan bu adımla birlikte hem bölümün içinde hem de dışında olan herkesin ilgisi çekilmiş oldu.
1440p için bahsettiğimiz QHD, HD çözünürlüğün dört katı olduğunu tabir ediyor. Bu bağlamda 4K için de FQHD yahut UHD terimleri bazen kullanılıyor. Bu da 1080p ile bilinen Full HD’nin dört katı olduğunu söz ediyor. Lakin bunu bir standarttan fazla ‘kategori’ olarak kıymetlendirmek daha gerçek olur. Temelde buna, yatay olarak 4000 seviyelerinde piksel sayısına sahip olan paneller dahil ediliyor.
Fakat dediğimiz üzere bu kavram, pazarlama amacı dışında kullanılamıyor. Bunun sebebi de aşikâr bir standarda sahip olmaması. Ekran oranları ve piksel sayıları oynayabildiği için şirketler hepsine tek bir isim vermemeyi, herkesin gereksinimi olanı kullanmasını tercih ediyor. Sonuçta 1920×1080 oranında 1080p’yi baz alıp 1080p Full HD diyoruz. Lakin öteki biri gelip 1920’yi de temel alabilir ve bunu 2K sanabilir.