Haberler

Amerika’da Neden Çok Fazla Kasırga ve Hortum Oluşuyor?

Kasırga, okyanusların gücünü en net formda gösteren tabiat olaylarının başında geliyor. Kasırga içinde oluşan, dikey olarak yükselen ve dönerek hareket eden rüzgâr dalgası ise hortum olarak isimlendiriliyor. Birbiriyle bütün olan bu iki hava olayı, muhakkak mevsimlerde dünyanın birçok bölgesinde görülüyor.

Ancak oluşum sıklıklarına baktığımız vakit hortum ve kasırga en çok Amerika’da yaşanıyor. Çabucak her şeyin çok uçlarda yaşandığı Amerika’da hava olayları da uçlarda yaşanıyor. Hortumların suratı 120 kilometreyi bulurken, kasırgaların suratı ise 120 kilometreyi aşıyor. Geride bıraktığı tahribat ise milyon dolarlarla ölçülüyor.

Peki, dünyanın birçok bölgesinde ve hatta ülkemizde bile vakit zaman yaşanan kasırgaların ve hortumların Amerika’da bu kadar sık yaşanmasının nedeni ne?

Hepimizin iddia edebileceği üzere en büyük neden coğrafik konum ve özellikler. İki olayın da oluşabilmesi için sıcak hava ve ılık deniz suyu gerekiyor. Amerika’da da her ikisinden bol ölçüde bulunuyor.

Özellikle kıyı şeridi, yazları sıcak ve nemli olduğu için Amerika’daki bu bölgelerde sık sık kasırga ve hortumlar meydana geliyor. Sıcaklık, nem, hava akışı, atmosferdeki sıcaklık farklı üzere birçok durum kasırga ve hortumun oluşmasında tesirli.

Evet, coğrafya derslerinden zati bunları biliyoruz. Fakat kasırga ve hortumların oluşumunda tesirli olan rüzgârlar hakkında tahminen de bilmediğimiz bir sır var:

O da rüzgârların birinci olarak nerede ortaya çıktığıdır. Haritada da gördüğünüz üzere kasırgalar direkt ABD’de ortaya çıkmıyor. Kilometrelerce uzaklıkta bulunan Batı Afrika’da rüzgâr biçiminde başlıyor ve büyüklüklerine nazaran bir-iki hafta içerisinde kasırga halini alıyor.

Biraz daha temele inelim ve Batı Afrika’daki rüzgârların nasıl oluştuğuna bakalım.

Buradaki rüzgârların temelini, Sahra Çölü’nün sıcak ve kuru havası ile Gine Körfezi’ndeki soğuk ve nemli hava ortasındaki etkileşim oluşturuyor. Batıdan doğuya gerçek esen bu rüzgârlara Afrika doğu jeti ismi veriliyor.

Bu etkileşim sonucunda fırtınalar meydana geliyor ve şiddetine nazaran ya Avrupa’ya gidiyor ya da Amerika’ya. Avrupa’ya giden rüzgâr ya da fırtına, suların sıcaklık durumundan ötürü ya gücünü kaybedip yok oluyor ya da tesiri Amerika’daki kadar güçlü olmuyor.

Amerika’ya yüzlerce hatta binlerce kilometre uzaklıktaki Sahra Çölü’ndeki rüzgârlar, Atlantik Okyanusu’nun sıcak suları ile etkileşime girdiğinde ise fırtınaların kasırga ve hortumlara dönüşmesini sağlayan üç etkenden ikisi gerçekleşmiş oluyor.    

  • Bu üç etken; nemli hava, yüksek okyanus sıcaklıkları ve Dünya’nın dönüşü.

Yapılan araştırmalara nazaran, Afrika’dan çıkan 60 hava olayından sadece altısı kasırgaya dönüşüyor.

Bunlar da Atlantik’i geçtikten sonra topladığı güçle daha güçlü hale geliyor ve Amerika’yı etkiliyor. Geride bıraktığı tesire baktığımızda bu sayı epeyce fazla.

Küresel ısınmayla birlikte istikrarı şaşan dünyamızda hortum ve kasırgaların daha sık yaşandığı da aşikâr.

Peki, 1953’ten beri kasırgalara neden bayan ve erkek isimleri veriliyor?

Bu durumun sebebi, istatistiklerinin daha kolay tutulabilmesi. Dünya Meteoroloji Örgütü’nün daha evvelce hazırladığı listeye nazaran belirlenen isimler, alfabetik sıraya göre ilerliyor. Listede Q, U, X, Y ve Z harfleriyle başlayan isimler yer almıyor.

Her 6 yılda bir başına dönülen listedeki isimlerden, çok sayıda can ve mal kaybına sebep olan kasırga, ‘efsane’ kabul edilerek, ismi listeden siliniyor. Örneğin, 2005 yılında çok büyük felakete yol açan Katrina kasırgasının ismi listeden çıkarılmış.

  • Gelecek yıllardaki kasırga isimlerine buradaki listeden bakabilirsiniz.
Etiketler
Daha Fazla Göster

İlgili Makaleler

Başa dön tuşu
Kapalı
Kapalı