Hollanda’da depremzedeler için toplanan bağışlar 90 milyon euro’ya ulaştı
Yusuf Özkan | Lahey
Hollanda’daki televizyonların Türkiye ve Suriye’deki depremzedelere yardım emeliyle dün akşam gerçekleştirdiği ortak canlı yayının en çarpıcı kısmı, müzisyen Karsu Dönmez’in piyano başına geçtiği andı.
Hataylı bir ailenin çocuğu olan ve ismini da ailesinin geldiği köyden alan Karsu, zelzelede 16 yakınını kaybettiğini anlatırken vakit zaman göz yaşlarına hakim olamadı.
Depremde ölen kuzeninin bir mühlet evvel kendisine ulaşamayınca bıraktığı sesli ileti hala duruyormuş.
Mesajın “Neredesin sen?” diye başladığını söyleyen Karsu, bu nedenle Neşet Ertaş’ın o unutulmaz türküsünü, kuzeni ve tüm zelzele kayıpları için seslendirdi:
“Tatlı dillim, güler yüzlüm ey ceylan gözlüm, gönlüm daima seni arıyor, neredesin sen?”
Yayın sırasında türkünün kelamlarının altyazı ile Hollandaca’ya çevrilmesi, Hollandalı izleyicileri de hayli etkiledi.
Sosyal medyada çok sayıda Hollandalı izleyici, türküyü gözyaşları içinde izlediğini yazdı.
Yaklaşık 2 saatlik canlı yayın sonrasında Karsu ve gazeteci Sinan Can, süreksiz final skorunu açıklamak için birlikte düğmeye bastılar.
O ana kadar 88 milyon 921 bin 469 euro toplandığı yansıdı ekrana.
Gece uzunluğu devam eden bağışlar 90 milyon euroyu aştı.
Son yıllarda çok sayıda siyasi krizin yaşandığı Türkiye – Hollanda alakalarına bakıldığında, bu hiç de azımsanmayacak bir sayı.
Türkiye ile Hollanda ortasındaki 400 yıllık yeterli bağlar, yaklaşık son 10 yıldır pek de güzel değil.
Hollanda’nın başkanlık sistemi referandumu öncesi Türk hükümet üyelerine siyasi propaganda müsaadesi vermemesi ve devrin bakanı Fatma Köker Kaya’nın 11 Mart 2017’de polis zoruyla ülke dışına çıkarılması, iki ülke ortasındaki siyasi krizin doruk noktası oldu.
Karşılıklı olarak büyükelçiler çekildi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “faşist, Nazi artığı” suçlamaları Hollanda kamuoyunda pek de uygun karşılık bulmadı.
İlk arayan ve yardım gönderen ülkelerden
Ancak 6 Şubat’taki Kahramanmaraş zelzelesinde Türkiye’ye birinci yardım takımını gönderen ülkelerden biri Hollanda oldu.
Hollanda Başbakanı Mark Rutte de Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı arayan birinci Batılı başkanlardan biriydi.
Hollanda medyası birinci andan itibaren canlı yayınlarla felaketi yakından izledi.
Kamu yayıncısı NOS, gereğince Hollandaca bilmeyen Türk ve Suriyeli izleyiciler için internet üzerinden Türkçe ve Arapça özel yayına geçti.
Kızılhaç öncülüğündeki Hollandalı yardım kuruluşları da tıpkı gün ulusal yardım kampanyası için harekete geçti. Birinci defa 1984 yılında hayata geçirilen “Giro555” ulusal yardım çizgisi devreye sokuldu.
Okullar, öğrencileri ve velilere yardım daveti yaptı. Çok sayıda ilkokul öğrencisi, okulların verdiği listeler ile kapı kapı dolaşıp imza karşılığı yardım topladı.
Ülkedeki yaklaşık 500 bin Türkiye kökenli göçmenin uğraşları da, yardım kampanyası için itici güç oldu. Bayanlar, sarma, dolma ve gözleme satarak Giro555’e katkıda bulundular.
Hollanda’daki çabucak hemen bütün kent ve kasabalar da, nüfus başına 1’er Euro bağışta bulundu.
Giro555’e atfen, Çarşamba sabahı 05:55’dr başlayan ulusal hareket gününe, hükümet de 10 milyon euro ile katkıda bulundu.
Sabah saatlerinde 28 milyon euro olan yardım ölçüsü, bütün lokal ve ulusal radyolar ile gazetelerin uğraşıyla akşam saatlerinde 55 milyon euroya ulaştı.
Dün akşam 20:30’da bütün televizyon kanalları ortak yayına başladı.
200 ünlü
Yaklaşık 200 tanınmış kişi telefon başına geçip yardım toplamaya başladı.
Yardım toplayanlar ortasında Türkiye kökenli Kültür ve Medyadan Sorumlu Devlet Bakanı Günay Uslu ile Denk Partisi başkanı Tunahan Kuzu da yer aldı.
Siyasi parti önderleri, milletvekili, bakan, oyuncu, müzisyen çok sayıda ünlü isim, depremzedeler için bağış topladı.
Düzenleme komitesine nazaran, o kadar çok ünlü isim yardım toplanması için istekli oldu ki, yer kalmayınca bir kısmı geri çevrildi.
Deprem bölgesinden çokça manzaranın be hikayenin yer aldığı epey duygusal geçen 2 saatlik yayın sonunda yaklaşık 90 milyon euroya ulaşıldı.
Devam eden kampanyada 100 milyonun geçileceği kestirim ediliyor.
Geçen yıl Ukrayna savaşı kurbanları için 178 milyon euro toplanmıştı.
Amsterdam Özgür Üniversitesi’nden araştırmacı Claire van Teunenbroek’e nazaran, coğrafik uzaklık uzaksa insanların bağış yapma bahtı daha düşük.
Ancak Van Teunenbroek, “tanıdığımız yahut özdeşleştiğimiz insanlara yardım yapmak daha kolay” diyor.
Haber portalı nu.nl’ye konuşan Van Teunenbroek, “Kendimizi Türk nüfusuyla daha yakın hissediyoruz. Türkiye’den göçmen kökenli pek çok insan Hollanda’da yaşıyor. Bu türlü birini tanıyor olma ihtimaliniz yüksek. Bu kümeyle olan bağ, daha büyük bir bağış yapma isteği sağlıyor” diyor.
Hollanda’da 1916 yılında meydana gelen sel felaketi sırasında, o vakit savaşta bulunan Osmanlı, yaklaşık 2 bin 400 florin maddi yardımda bulunmuş.
Belgesi hala Hollanda arşivlerinde duruyor.
Bu nedenle, son yıllarda yaşanan olumsuz siyasi münasebetlere karşın, Hollanda halkının, felaket anında siyasetten bağımsız olarak Türkiye ile dayanışma için harekete geçtiği belirtiliyor.
Toplanan yardımlar, kampanyayı düzenleyen ortalarında Kızılhaç, UNİCEF, Save the Children ve Oxfam Novib’in de bulunduğu kuruluşlar ortasında paylaştırılacak.
Bu para mahallî sivil toplum kuruluşları ile işbirliği içinde depremzedelerin barınma, ısınma, beslenme ve paklık üzere temel gereksinimleri için harcanacak.
Kimi mağdurlara da elden nakdi yardım yapılacak.
Toplanan yardımların 2 yıl içinde mağdurlar için harcanması kuralı bulunuyor.
Giro555 ulusal yardım sınırı, toplanan yardım ölçüsünü ve yapılan harcamaları detaylı olarak internet sitesinde yayınlıyor.
Yardım kuruluşları, toplanan yardımın yaklaşık yüzde 7’sini ulaşım, işçi ve masraflara ayırıyor.
Yardımın yüzde 93’ü de mağdurlara ulaştırılıyor.