Haberler

İzmir’in yerleşime uygun bölgeleri bu çalışmayla belirleniyor

İzmir Büyükşehir Belediyesi, Bornova Ovası ve etrafının yer özelliklerini, sarsıntı sırasındaki davranışlarını belirlemeye yönelik çalışmalarını sürdürüyor. Çalışmada, ovanın üç boyutlu modellemesi çıkarılarak mümkün bir sarsıntıdan nasıl etkileneceği belirlenecek. Akabinde mikrobölgeleme etüt çalışmasından gelen öteki sonuçlarla bütünleştirilerek yerleşime uygunluk değerlendirmesi yine yapılacak.

İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin kenti afetlere karşı dirençli hale getirmek gayesiyle karada ve denizde başlattığı depremsellik araştırması sürüyor. Yapılaşmalar için sağlıklı tabanları belirlemek hedefiyle Bornova Ege Üniversitesi Yerleşke bölgesinde de sondaj çalışması başlatıldı. Bornova Ovası ve etrafının taban özelliklerinin yanı sıra zelzele sırasındaki davranışlarını belirlemeye yönelik çalışmalar tamamlandığında, mikrobölgeleme olarak bilinen yapılaşmaya uygun ve uygun olmayan alanlar belirlenecek. Ayrıyeten mevcut yerleşim bölgelerinin muhtemel sarsıntılardan nasıl etkileneceği de çalışmanın akabinde netlik kazanacak.

Bölgeden örnekler alınıyor
İlçede 49 bin 900 metre jeolojik, jeoteknik ve hidrojeolojik hedefli açılacak sondaj kuyularından biri olan Ege Üniversitesi Kampüsü’ndeki kuyunun derinliği 300 metre. Çalışmayı yürüten grupta yer alan Gazi Üniversitesi Teknoloji Fakültesi İnşaat Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Nihat Sinan Işık, Bornova Ovası ve etrafının taban özelliklerini, sarsıntı sırasındaki davranışlarını belirlemeye yönelik çalışmalar yürüttüklerini ve bölgeden örnekler alındığını söyledi. Örnekler üzerinden laboratuvarlarda deneyler yapılacağını söz eden Nihat Sinan Işık, “Bunların akabinde tabanın mekanik özellikleri ve dinamik özellikleri belirlenip, projenin sonunda bilgisayar ortamında sarsıntı hareketi uygulanarak bu bölgenin zelzele sırasındaki yansısı ölçülecek” dedi.

Jeoteknik hedefli 17 derin kuyu açılacak
Çalışmalar kapsamında hem heyelanları izleme hem de taban özelliklerini belirleme gayeli kuyuların açıldığını anlatan Işık, şunları söyledi: “Toplamda 17 derin kuyu sondaj çalışması olacak. Derinlikleri değişecek, yerinde belirlenecek. Türkiye’de bu kadar derinlikte yapılan birinci çalışma. Başka jeoteknik emelli sondaj kuyuları 30 metre ile 15 metre aralığındaydı. Onlar daha sığ yapılar emelli. Fakat bu derin sondaj olduğu için bütün ovanın, bütün basenin yapısını belirleyeceğiz.”

Bornova Ovası üç boyutlu olarak modellenecek
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Öğretim Üyesi Jeofizik Mühendisi Prof. Dr. Aydın Büyüksaraç ise yerin dinamik modüllerinin tespitine yönelik bir metot olan PS logging uygulamasını kullandıklarını belirtti. Bu kadar ağır ölçümün birinci sefer uygulandığını da vurgulayan Büyüksaraç, “Bornova Ovası’nda 200 metrekarelik hücrelerde bin 560 jeofizik ölçü alıyoruz. Bu 9 farklı ölçü birebir anda ve nizamlı aralıklarla gerçekleştiriliyor. Bir de ivme kayıtları yapıyoruz. İvme kayıtları da Bornova Ovası’nın en derin olabileceği yerlerinde yapılıyor. Bunların hepsinin bir ortada kıymetlendirilmesi ile Bornova Ovası’nı üç boyutlu olarak modellemeyi planlıyoruz. Daha evvel yapılan çalışmalar var fakat bu kadar ağır ve kapsamlı çalışma birinci sefer yapılıyor” diye konuştu.

Havza modeli ortaya çıkacak
Sismik ölçülerin olağanda yüzeyden yapıldığını anlatan Aydın Büyüksaraç, “Burada sondaj derinliği 300 metre ve 300 metre derinlikte PS logging çalışması Türkiye’de birinci kere yapılmış oluyor. O açıdan da çok kıymetli bir çalışma. Bu aygıt 7 metre uzunluğunda. Çelik vinç ile kuyunun içerisine indiriyor. Havzanın en derin noktalarından sismik sürat kıymetlerini elde ediyoruz. Birinci 30 metrelik derinlikteki bilgilerin alınmasıyla yerleşim yeri uygunluk haritaları ortaya çıkarılıyordu. Fakat günümüzde bilhassa Bornova Ovası üzere derin havzaların olduğu yerlerde birinci 30 metrelik bilgilerin kâfi olmadığı anlaşıldı. PS logging çalışması, yüzeyden yapılan öteki jeofizik çalışmalarla bütünleştirilerek, daha yanlışsız daha yüksek hassasiyetli bir havza modelinin ortaya çıkmasını sağlayacak. Havza karakterini daha âlâ tan ımlamış olacağız” dedi.

Güvenli kentler kurulacak
Çalışmalar sonunda zayıf tabanlar ile nitelikli tabanların netleşeceğini tabir eden Prof. Dr. Büyüksaraç, şu bilgileri verdi: “Buna bağlı olarak da mikrobölgeleme gerçekleşecek. Yani yerleşime uygun yahut uygun olmayan yerler ayırt edilecek. İmar planlarına bu formda işlenecek. İmar müsaadesi verilirken hangi kat yüksekliğinin tehlikeli olabileceği istikametinde net bilgi ortaya çıkacak. Direkt yapılaşmayı etkileyecek bilgileri elde edeceğiz. Türkiye’de kentlerin sürdürülebilir olmasının temel şartı, sarsıntı güvenliğinin ön plana çıkarılması. Zelzele inançlı kentler oluştururken öncelikle üzerinde yaşadığımız yerin, toprakların hangi özellikleri taşıdığını bilmeliyiz. Havzayı modellediğiniz vakit yapılaşma için hangi derinliğe kaç metre temel indirmek zorundayız, ya da mevcut binaların zelzeleye dayanıklılığı ile ilgili bilgi edeceğiz.”

20 bin metre sondaj kuyusu açıldı
Açılması planlanan 49 bin 900 metre sondajdan şu ana kadar yaklaşık 17 bin metre jeoteknik, 3 bin metre heyelan ve hidrojeoloji hedefli olmak üzere toplam 20 bin metre sondaj kuyusu açıldı. Çalışmalar tamamlandığında ilçenin heyelandan sıvılaşmaya, tıbbi jeolojiden taşkına kadar her türlü afet tehlikesi ve riski, bölgenin yerleşime uygunluğu pahalandırılacak. Proje kapsamında Bayraklı, Bornova ve Konak hudutları içerisinde toplam 12 bin hektarlık alanda çalışma yürütülecek.

Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı

Etiketler
Daha Fazla Göster

İlgili Makaleler

Başa dön tuşu
Kapalı
Kapalı