Haberler

Konutunuza Bir “Deprem Kabini” Yaptırmak Ne Kadar Mantıklı?

İnsanların kısa vadede yapması gereken en kıymetli plan, sarsıntıya karşı hazırlık yapmaktan geçiyor. Yani sarsıntı anında sarsıntı çantanızla birlikte konutun sağlam bir bölgesinde saklanmanız gerekiyor. İşte bu fikirden yola çıkılarak son periyotta deprem kabinleri popülerleşmeye başladı.Hatta bizler de geçtiğimiz günlerde zelzele kabinleriyle alakalı görüntü çekmiştik. 

Bugün ise inşaat mühendislerinden edindiğimiz bilgilere nazaran bu sarsıntı kabininin artı ve eksi istikametlerinden bahsedeceğiz. Genel haliyle tartı kaldırabilecek yüksek kalınlıkta demirle oluşan bu sarsıntı kabinleri, sizi sarsıntı anında bina yıkılsa dahi hayatta tutmayı hedefliyor. Dışarıdan çok mantıklı görünse de elbette kimi dezavantajları var. Şayet aklınızda bu türlü bir kabin yapma fikri varsa bu içerik size yardımcı olacaktır.

Deprem kabinleri nasıl yapılıyor?

NPI demir

Deprem kabinlerinin gayesi, binanın yıkılma anında çökme sonucu oluşan yüke dayanıp içindeki insanları hayatta tutmak. Bunun için de genelde NPI denilen ve yüksek ağırlık kaldırabilen profil demirler kullanılıyor. Bu demirlerin kalınlığına nazaran taşıma kapasitesi de artıyor. (Bazı çelik konstrüksiyon materyaller de kullanılabiliyor) Elbette tıpkı oranla binanın o bölgesine uygulayacağınız tartı da artmış oluyor. 

Üzerinde kaç kat olduğuna bağlı olarak bu kabinlerin taşıma kapasitesi hesaplanmalı. Dört tarafına direk biçimindeki bu demirlerden koyup sarsıntı anında saklanmaya çalışmak kâfi olmayabilir. Bu sebeple temelinde bir küp olan kabinin 6 yüzeyinde de bu demirlerin ağır bir biçimde kullanılması gerekiyor. Bu da tek bir noktaya yüksek ölçüde yük bindirilmesine neden oluyor.

Deprem kabinleri, binaya ziyan verir mi?

Tonlarca tartıya sahip olabilecek bu kabinler, içerisindeki insanları koruyabilir. En azından bir zelzele anında kurtulma talihini yüzde 5’lerden yüzde 20-30’lara (daha bile fazla olabilir) çıkarabilir. (Depremin nasıl olduğu, binanın nasıl yıkıldığı ve daha birçok parametreye nazaran değişiklik gösteriyor.) İnşaat mühendisine yönelttiğimiz bu soruda, zelzele kabini yapılması için uygun olmayan meskenlerde birtakım sıkıntılara yol açabileceği cevabını aldık.

Bu noktada dikkat edilmesi gereken en önemli husus; kabinin, evin hangi bölgesine yapılacağına hakikat bir biçimde karar vermek. Meskenin dış cephe kısmına yakın bir yere bu türlü bir yük bindirmek, binanın ağırlık istikrarına ziyan verebilir ve sarsıntı anında binanın daha süratli ve daha büyük bir hasar almasına neden olabilir. Bu sebeple bu üslup bir kabin yapacaksanız konutun merkez noktasına yakın olmasına dikkat etmek gerekiyor. Ayrıyeten taşıyıcı kolonlara fazladan yük bindireceğinden ağırlık hesaplamalarının uzmanlar tarafından yapılması gerektiğini de belirtelim.

Deprem kabini sizin hayatınızı kurtarırken komşunuzun hayatına ziyan verebilir.

Deprem kabinlerinde en önemli sorunun yük olduğunu biliyoruz. Hayat kurtarma konusunda bahtınızı artıran bu kabinler, bir zelzele anında hızlıca aşağı çökecektir. Yani üstündeki tartısı taşımaya çalışırken alta da ekstra tartı bindirecek. Mesela zelzele anında altınızdaki komşunun bir hayat üçgeni bulduğunu düşünelim. Bu zelzele kabini, hayat üçgeni olan bölgeye yük vererek bu alanı kırabilir ve komşunuzun hayatını kaybetmesine neden olabilir. Bu sebeple uzmanlar tarafından önerilen yerlere ve binanızın durumuna nazaran bu üslup sistemlerin kurulması gerekiyor.

Şöyle düşünelim, bir zelzele kabini en az 600 kg kadar olmalı. Birden fazla durumda bu yük çok daha fazla olacaktır. Bir buzdolabı ise ortalama 120-150 kg aralığında. Yani tek bir noktaya 4 buzdolabı koymuş olacaksınız.

Tüm apartmana zelzele kabini yaptırmak mantıklı mı?

Kale Sismik Yapı

Apartman bir ortaya gelip tıpkı bölgeye zelzele kabini yaptırmak isteyebilir. Sonuçta hepimiz sarsıntıya karşı hazırlıklı olmaya çalışıyoruz, fakat bu noktada da kıymetli bir ayrıntı var. Taşıyıcı kolonların yük kapasitesinin bir hududu bulunuyor. Örneğin 10 katlı bir binada tıpkı alana alt alta 10 tane zelzele kabini yaptırdınız. Bu kabinlerin kolonlara uygulayacağı ağırlığın çok güzel hesaplanması gerekiyor.

Bu bahiste inşaat mühendislerine herkesin tıpkı alanda tavana kadar uzanan sarsıntı kabinleri yaptırması durumunda bina dayanıklılığına ne üzere tesiri olacağını sorduk. Aldığımız yanıtla; deprem kabininin, binanın temeli ve taşıyıcı demirlerine bağlanmazsa bir faydası olmayacağını, hatta ziyanı olacağını öğrendik. 

Yeni binalarda zelzele kabinleri standart olarak kurulabilir mi?

Yeni bina üretimlerinde ise sarsıntı kabinlerini binanın genel planının içerisine eklemek akılcı görünse de yeni yapılan binaların zati sağlam olması gerekir fakat son sarsıntılarda yeni binaların da yıkıldığını bildiğimiz için beşerler bu hususta kendilerini inançta hissedemiyor.

Aslında merkezi bir noktada, özel olarak güçlendirilmiş, temel ve kolonlara bağlı olacak halde yerleştirilmiş zelzele kabinleri, binanın dayanıklılığına katkı sağlayabilir. Ayrıyeten evvelden hesaplandığı için taşıyıcı kolonlara ekstra yük bindirilmemiş olur. Hatta binanın ortasına bir yük konulacağı için zelzele anında binanın yanal atımlarını bile azaltabilir. Elbette tüm bunların uzmanlar tarafından ayrıntılıca araştırılması gerekiyor. Ayrıyeten her binaya eklenirse maliyeti de artıracağı unutulmamalı.

Deprem kabininin kaç tona kadar sağlam olması gerekiyor?

Yapılan hesaplamalara nazaran her katı 100 metrekare olan 10 katlı bir bina, temel hariç ortalama 1300 ton tartıya sahip. Yani her katın ortalama yükü 130 ton kadar. Bu tartının 50-60 tonluk kısmı direkt yeri oluşturuyor. Yani taban katta oturan bir kişinin üzerine 1000 tonun üzerinde bir bina çökmüş olacak. Lakin zelzelenin biçimine nazaran değişiklik gösterse de binanın tüm yükü tek bir noktaya değil, çökme yüzey alanına nazaran dağılacak. Yani yapacağınız sarsıntı kabininin üzerine tüm bu tartı çökmeyecek. 

Bu sebeple sarsıntı kabini yaptırırken üzerinizde nasıl bir yük olduğunu bilmek ve tasarımı buna nazaran yapmak gerekiyor. Yapılan bu kabinin 6 yüzeyinin de sarsıntıya güçlü NPI profil demirlerle güçlendirilmesi son derece kıymetli. Zira sarsıntı sırasında bu kabin yan yatabilir yahut direkt karşıt dönebilir. Bu sebeple tüm yüzeylerinin yükü kaldıracak kapasitede olması gerekiyor. Yapılan hesaplamalara nazaran bu deprem kabinleri ortalama 60 ton kadar yükü kaldırabiliyorlar. Şayet üzerinizdeki yük çok fazla, yani daha alt katlardaysanız 100 ton ve üzeri tartılara güçlü sarsıntı kabinleri tercih edilebilir.

Sonuç: Sarsıntı kabinleri mantıklı mı?

Deprem kabini yapmak, zelzele anında hayatta kalma bahtınızı artırabilir. Yalnızca bu sebep bile bu kabinleri mantıklı kılıyor. Yalnızca bir hevesle bu kabini yaptırmak yerine, binanızın planlarını alıp, bunun nasıl yapılacağını uzmanlara danışmanız gerekiyor. Ayrıca şayet altınızda yaşayan beşerler varsa bu türlü bir şey yapmayı planladığınızı onlara iletmek de son derece değerli. 

Kahramanmaraş sarsıntılarının akabinde popülerleşmeye başlayan bu sarsıntı kabinlerinin, hususun uzmanı inşaat mühendisleriyle planlanıp o formda yerleştirilmesi hem sizin hem de binanızdaki başka insanların hayatı için büyük değer arz ediyor. Umarız bu türlü bir yapıya gereksiniminiz hiç olmaz, fakat hayatımızın bu binalarda tehlikeli olduğunu kabul edip, bu durumu aksine çevirmenin yollarını bulmamız gerekiyor.

Etiketler
Daha Fazla Göster

İlgili Makaleler

Başa dön tuşu
Kapalı
Kapalı