Psikolog Burak Uysal – Afetleri Çocuklara Nasıl Aktarmalıyız?
Doğal Afetler Hakkında Çocuklarınızla Konuşmak
Ülkemizde çıkan yangın haberleri ve beraberinde getirdiği üzücü olaylar hepimizi derinden etkiledi. Hepimiz bir şekilde olaylara maruz kaldık kimimiz medya üzerinden kimimiz gerçekten şahit olarak… Böyle durumlarda yine en çok etkilenenler çocuklarımız oluyor. Kimisi duygularını içine atıyor, bir kısmı olumsuz bir olaydan etkilenip sonrasında normal hayatına dönebiliyor, kimisi ise kaygısını çok fazla yaşıyor.
Bu yüzden toplumsal olaylarda da bir çok yaşanılan başka olaylar gibi önce aile içi süreçlere bakmak gerekiyor. Yaşanılan olaylarla ilgili ebeveyn olarak yaşadığınız kaygı düzeyi- olaylara verdiğiniz tepkinin boyutu, olaylarla ilgili yorumlarınız çocuğunuzun da aynı şekilde düşünmesine sebep oluyor.
Öncelikle kendi duygularınızı görebilmek onları onarmak çok önemlidir. Gerek duyduğunuz noktada bir uzmandan yardım alabilirsiniz. Eğer kendi duygularınızla başa çıkamazsanız çocuğunuza yardımcı olamazsınız.
Çocuğunuz sizin üzüntünüzü görüyor ise duygularınızı paylaşmaktan kaçmayın. Kısaca yaşanan olaylardan dolayı üzgün olduğunuzu söyleyebilirsiniz.
Özellikle 7-8 Yaşından Küçük Çocuklarımızı Medyadan Uzak Tutmalıyız
Medyada geçen görüntüler ve yapılan yorumlar bizi olduğu kadar çocuklarımızı da etkiler.
Çocukların, bir sorun çıktığında etrafındaki güvendiği insanların onu koruyacağını, evinin ve okulunun güvenli bir yer olduğunu bilmeye ve bunu duymaya ihtiyacı vardır.
Özellikle okul öncesi dönemdeki çocuklar soru sormadan bilgi vermeye gerek yoktur. Aile içi gerekli eylem planlarını hazırlamanız ve herhangi karşılaşılacak olaylara hazır olmanız yeterli olacaktır (mesela eşinizle hazırladığınız deprem çantası, güvenli alanlarınız vb… gibi).
Eğer çocuğunuz bir yerden duymuş-görmüş olup ve size soru sorar ise kısa ve güven veren yanıtlar vermeniz oldukça önemlidir. Sorularını asla geçiştirmeyin. “Baban ve ben bunun için gerekli önlemleri aldık” gibi…yanıtlar verebilirsiniz ya da bizleri korumak için var olan yetkili kişilerden anlayacağı bir şekilde bahsedebilirsiniz (itfaiye, sağlık ekipleri, polis .. gibi). Çocuklar soru sordukları zaman aslında altında yatan ‘ben güvende miyim’, bunun cevabını almak isterler. Yaşanılanların farkında olan, görüntülere maruz kalan çocuklarımızla yaşına uygun, anlayabileceği bir dille, olay ile ilgili kısaca bilgi vermeye özen gösterip, şu an da güvende olduklarını belirtmeliyiz.
Kaygılı oldukları zaman çocuklar daha fazla fiziksel temasa ihtiyaç duyarlar. O anlarda daha çok sarılmak ve birlikte zaman geçirmek, oyunlar oynamak etkili olacaktır.
Sizlerin desteğine rağmen çocuğunuz hala endişeli, bir şeylerden korkuyor ve çok kaygılı görünüyorsa bununla birlikte bazı psikolojik süreçler yaşıyorsanız (alt ıslatma, gece kabusları, parmak emme, tırnak yeme, kriz ..) mutlaka bir uzmandan destek almanızı öneririz.
Okul çağında olan çocuk fantezi dünyasından gerçeklik dünyasına geçiş yapar. Bu sebeple az da olsa doğal/çevresel olaylarla ilgili bilgi sahibi olması ve bunun için yapılan tatbikatlar da bunun parçasıdır. Çocuklar yanlarında ki yetişkinlerin özellikle rol model aldıkları anne-babalarının ne kadar soğukkanlı ve olaya ne kadar hakim olduğunu görme ihtiyacı duyar.