Şaşırtıcı başarılara ve birincilere imza atmasıyla sık sık gündeme gelen ve bazıları için bir hobiye dahi dönüşen yapay zekâ, günümüzün tıpkı zamanda en çekişmeli tartışma hususlarından biri.
Peki, bu ani yükselişin sebebi nedir? Bu yükselişi tetikleyen rastgele bir temel faktör var mı? Bu yazımızda, sizlerle yapay zekâ evrenine kısa ama kapsamlı bir dalış yapacağız.
Öncelikle yapay zekâ nedir, ne değildir, onu açıklığa kavuşturalım.
Yapay zekâ, isminden da anlaşılabileceği üzere insan üretimi zekâya verdiğimiz çok özgün bir isim.
İnsanoğlunun zekâsına mümkün olduğunca denk bir özerk akıl geliştirme gayretlerinin bir sonucu olan yapay zekâ, çabucak her şey üzere Sanayi Devrimi’nin bir eseridir. Toplumların birinci kere endüstrileşmeye ve münasebetiyle mekanize olmaya başladıkları bu devirde, üretimi de mekanize etmeye muhtaçlık duyuldu.
Mekanizasyonun, insan müdahâlesine gerek kalmadan üretim yapan bu varyantına vakitle “otomasyon” yahut “otomatikleşme” denmeye başlandı. Bu otomatikleşen sistemlerin kendi iradelerini edinmelerini sağlayan yazılımlara ise yapay zekâ diyoruz.
Onu bunu geç, bu yapay zekâ denen şey nasıl eğitiliyor?
Günümüzde yapay zekâ, çalışan beşerler ve sanatkarlar başta olmak üzere kimi çevrelerce insanları işlerinden etme amaçlı bir teşebbüs olarak yorumlanmakta. Tabii bu kaygı haksız bir kaygı değil.
Yapay zekâ; günümüzde ses, görsel ve metin oluşturabilecek kadar ileri gitmeyi başardı. O denli ki yapay zekâlarca oluşturulan kimi sanat yapıtlarının müsabakalar kazandıklarına ve kimi yapıtları sanatçıların rızaları olmadan kullandıklarına dahi şahit olundu.
Kısacası yapay zekâ, içerik tükettirilerek eğitilmektedir. Bu sürece de makine öğrenimi denilmektedir. Yazılıma ne kadar fazla görsel, ses ve metin sunarız, kendisine beslenen içeriği o kadar uygun tanımaya başlar.
Tahmin edebileceğiniz üzere bu içeriklere, toplumsal mecralara yüklediğimiz kişisel verilerimiz ve fotoğraflarımız da dahil.
Fotoğraflarımız, yapay zekânın eğitiminde nasıl ve ne maksatla kullanılıyorlar?
Fotoğraflarımız dahil olmak üzere tüm görsel malzemeler, yapay zekânın görsellik algısını eğitmek ve hasebiyle görsel hafızasını oluşturmak amacıyla kullanılmakta. Görseller beslediğimizde bu yapay zekâ, görsellerdeki insanları ve nesneleri öğrenmeye ve münasebetiyle sonrasında bir daha karşısına çıktığında tanımaya başlar.
Kısacası fotoğraflarınız, birileri tarafından yapay zekânın insan tanıma kabiliyetini geliştirmek amacıyla kullanılmış olabilir. Buna ilaveten yapay zekâ, insan ve nesneleri tanımaya eğitildiğinde onları andıran görseller oluşturabilmektedir.
“Benim fotoğraflarım, yapay zekâyı eğitmek için kullanıldı mı, kullanıldıysa nasıl öğrenebilirim?” diye düşünüyorsanız onun da bir yanıtı var!
“Spawning” ismiyle tanınan bir küme tarafından geliştirilen “Have I Been Trained?” isimli site, tam da aklınızdaki bu soruyu yanıtlayabilecek çeşitten.
Herhangi bir görseli ve metni milyarlarca site içerisinde aratabilmenizi sağlayan bu site, yapay zekâların erişebildiği veyahut çoktan eriştiği tüm benzeri içerikleri listeliyor. Şahsî datalarınız, fotoğraflarınız veyahut eserleriniz bu içeriklerin ortasında ortaya çıkmıyorsa, yapay zekâ büyük olasılıkla sizin bilgilerinizle eğitilmemiştir, diyebiliriz.
Tabii, tüm bunlardan bahsetmişken yapay zekânın pek önyargısız eğitilmediğini belirtmekte de yarar var. İnsanların kusurlu ve sıkıntılı materyalleriyle eğitilen bazı yapay zekâlarda, ırkçılık ve cinsiyetçilik üzere tatsızlıklara rastlanmıştı. Bir öbür yazımızda bu mevzuyu ayrıntılıca ele almıştık:
Peki, yapay zekâ konusunda siz ne düşünüyorsunuz? İnsanoğluna tehlike teşkil eden bir teşebbüs midir, yoksa gösterilen yansılar abartılı mı?
Kaynaklar: INOVAX, TechTarget
