Yaşlı nüfus olarak kabul edilen 65 ve daha üst yaştaki nüfus, 2017 yılında 6 milyon 895 bin 385 kişi iken son beş yılda %22,6 artarak 2022 yılında 8 milyon 451 bin 669 kişi oldu. Yaşlı nüfusun toplam nüfus içindeki oranı ise 2017 yılında %8,5 iken, 2022 yılında %9,9’a yükseldi. Yaşlı nüfusun 2022 yılında %44,4’ünü erkek nüfus, %55,6’sını bayan nüfus oluşturdu.
Nüfus projeksiyonlarına nazaran yaşlı nüfus oranının 2030 yılında %12,9, 2040 yılında %16,3, 2060 yılında %22,6 ve 2080 yılında %25,6 olacağı öngörüldü.
Yaşlı nüfusun %64,5’inin 65-74 yaş kümesinde yer aldığı görüldü
Yaşlı nüfus yaş kümesine nazaran incelendiğinde, 2017 yılında yaşlı nüfusun %61,6’sının 65-74 yaş kümesinde, %29,7’sinin 75-84 yaş kümesinde ve %8,6’sının 85 ve daha üst yaş kümesinde yer aldığı görülürken, 2022 yılında %64,5’inin 65-74 yaş kümesinde, %27,7’sinin 75-84 yaş kümesinde ve %7,9’unun 85 ve daha üst yaş kümesinde yer aldığı görüldü.
Yaşlı nüfusun %0,1’ini oluşturan 100 yaş ve üzerindeki yaşlı kişi sayısı, 2022 yılında 5 bin 344 oldu.
Türkiye nüfusunun yaş yapısı değişti
Yaşlı nüfusun toplam nüfus içindeki oranının %10,0’u geçmesi nüfusun yaşlanmasının bir göstergesidir. Türkiye’de yaşlı nüfus, başka yaş kümelerindeki nüfusa nazaran daha yüksek bir sürat ile artış gösterdi.
Küresel yaşlanma süreci olarak isimlendirilen “demografik dönüşüm” sürecinde olan Türkiye’de, doğurganlık ve ölümlülük suratlarındaki azalma ile birlikte sıhhat alanında kaydedilen gelişmeler, ömür standardının, refah seviyesinin ve doğuşta beklenen hayat mühletinin artması ile nüfusun yaş yapısı biçim değiştirdi. Çocuk ve gençlerin toplam nüfus içindeki oranı azalırken yaşlıların toplam nüfus içindeki oranı artış gösterdi. Türkiye, oransal olarak yaşlı nüfus yapısına sahip ülkelere nazaran hala genç bir nüfus yapısına sahip olsa da, yaşlı nüfus sayısal olarak epeyce fazladır
Türkiye nüfusunun ortanca yaşı yükseldi
Ortanca yaş, yeni doğan bebekten en yaşlıya kadar nüfusu oluşturan bireylerin yaşları küçükten büyüğe gerçek sıralandığında ortada kalan kişinin yaşıdır. Nüfusun yaşlanması ile ilgili bilgi veren göstergelerden biri olan ortanca yaş, 2017 yılında 31,7 iken 2022 yılında 33,5 oldu. Ortanca yaş 2022 yılında erkeklerde 32,8, bayanlarda 34,2 olarak gerçekleşti.
Nüfus projeksiyonlarına nazaran, 2030 yılında 35,6, 2040 yılında 38,5, 2060 yılında 42,3 ve 2080 yılında 45,0 olacağı öngörüldü.
Yaşlı bağımlılık oranı 2022 yılında %14,5 oldu
Çalışma çağındaki yüz şahsa düşen yaşlı sayısını söz eden yaşlı bağımlılık oranı, 2017 yılında %12,6 iken bu oran 2022 yılında %14,5’e yükseldi.
Nüfus projeksiyonlarına nazaran, yaşlı bağımlılık oranının 2030 yılında %19,6, 2040 yılında %25,3, 2060 yılında %37,5 ve 2080 yılında %43,6 olacağı öngörüldü.
Türkiye, yaşlı nüfus oranına nazaran sıralamada 184 ülke ortasında 66. sırada yer aldı
Birleşmiş Milletler dünya nüfus iddialarına nazaran 2022 yılı için dünya nüfusunun 7 milyar 975 milyon 105 bin 156 kişi, yaşlı nüfusun ise 782 milyon 998 bin 642 kişi olduğu iddia edildi. Bu varsayımlara nazaran dünya nüfusunun %9,8’ini yaşlı nüfus oluşturdu. En yüksek yaşlı nüfus oranına sahip birinci üç ülke sırasıyla %29,9 ile Japonya, %24,1 ile İtalya ve %23,3 ile Finlandiya oldu. Türkiye, 184 ülke ortasında 66. sırada yer aldı.
Yaşlı nüfus oranının en yüksek olduğu vilayet Sinop oldu
Yaşlı nüfus oranının en yüksek olduğu vilayet, 2022 yılında %20,2 ile Sinop oldu. Bu ili %19,3 ile Kastamonu, %18,0 ile Giresun izledi. Yaşlı nüfus oranının en düşük olduğu vilayet ise %3,5 ile Şırnak oldu. Bu ili %4,0 ile Hakkari, %4,1 ile Şanlıurfa izledi.
Yaklaşık her 4 haneden birinde en az bir yaşlı fert bulunduğu görüldü
Türkiye’de 2022 yılında toplam 26 milyon 75 bin 365 haneden 6 milyon 276 bin 433’ünde yaşlı nüfus olarak tanımlanan, 65 ve daha üst yaşta en az bir fert bulunduğu görüldü. Öteki bir sözle, hanelerin %24,1’inde en az bir yaşlı fert yaşadığı görüldü.
Türkiye’de 1 milyon 632 bin 874 yaşlının tek başına yaşadığı görüldü
En az bir yaşlı fert bulunan 6 milyon 276 bin 433 hanenin 1 milyon 632 bin 874’ünün tek başına yaşayan yaşlı fertler oluşturdu. Bu hanelerin %74,7’sini yaşlı bayanlar, %25,3’ünü ise yaşlı erkekler oluşturdu.
Tek kişilik yaşlı hanehalkı oranının en yüksek olduğu vilayet Burdur oldu
En az bir yaşlı fert bulunan haneler içinde tek kişilik yaşlı hanehalkı oranının en yüksek olduğu vilayet, 2022 yılında %35,5 ile Burdur oldu. Bu ili %35,0 ile Balıkesir, %34,5 ile Çanakkale izledi. Bu oranın en düşük olduğu vilayet ise %7,8 ile Hakkari oldu. Bu ili %13,5 ile Batman, %14,7 Şırnak ile izledi.
Yaşlı fert bulunan hanelerin %57,2’sinin 3 ve daha çok katlı binalarda ikamet ettiği görüldü
En az bir yaşlı fert bulunan hanelerin %57,2’sinin 3 ve daha fazla kata sahip binalarda ikamet ettiği görüldü. Kelam konusu hanelerin %60,1’inin asansör bulunmayan, %39,9’unun ise asansörü bulunan binalarda yaşadığı görüldü.
Okuma yazma bilen yaşlı nüfus oranı 2021 yılında %85,6 oldu
Yaşlı nüfus içinde okuma yazma bilenlerin oranı 2017 yılında %80,4 iken 2021 yılında %85,6 oldu. Okuma yazma bilmeyen yaşlı nüfus oranı 2017 yılında %19,6 iken 2021 yılında %14,4 oldu. Okuma yazma bilmeyen yaşlı bayanların oranının, 2021 yılında yaşlı erkeklerin oranından 5,3 kat fazla olduğu görüldü. Okuma yazma bilmeyen yaşlı bayanların oranı %22,3 iken yaşlı erkeklerin oranı %4,2 oldu.
Yaşlı nüfus eğitim durumuna nazaran incelendiğinde, 2017 yılında yaşlı nüfusun %44,5’i ilkokul mezunu, %6,0’ı ortaokul yahut dengi okul/ilköğretim mezunu, %6,3’ü lise yahut dengi okul mezunu, %6,2’si yükseköğretim mezunu iken 2021 yılında ilkokul mezunu olanların oranı %46,5’e, ortaokul yahut dengi okul/ilköğretim mezunu olanların oranı %8,5’e, lise yahut dengi okul mezunu olanların oranı %8,6’ya, yükseköğretim mezunu olanların oranı ise %7,9 oldu.
Yaşlı nüfusun eğitim durumu cinsiyete nazaran incelendiğinde, cinsiyetler ortasında kıymetli farklılıklar olduğu gözlendi. Bitirilen tüm eğitim seviyelerinde yaşlı erkek nüfus oranının yaşlı bayan nüfus oranından daha yüksek olduğu görüldü.
Eşi ölmüş yaşlı bayanların oranı, eşi ölmüş yaşlı erkeklerin oranının 4,2 katı oldu
Yaşlı nüfus yasal uygar duruma nazaran incelendiğinde, cinsiyetler ortasında değerli farklılıklar olduğu görüldü. Yaşlı erkek nüfusun 2022 yılında %1,3’ünün hiç evlenmemiş, %83,7’sinin resmi nikahla evli, %3,8’inin boşanmış, %11,2’sinin eşi ölmüş olduğu görülürken yaşlı bayan nüfusun %2,8’inin hiç evlenmemiş, %46,1’inin resmi nikahla evli, %4,2’inin boşanmış, %46,9’unun ise eşi ölmüş olduğu görüldü.
Yaşlı nüfusun yoksulluk oranı 2021 yılında %11,4 oldu
Gelir ve ömür şartları araştırması sonuçlarına nazaran, muadil hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin %60’ına nazaran hesaplanan yoksulluk oranı, 2017 yılında Türkiye geneli için %20,1 iken 2021 yılında %21,3 oldu. Bu oran, yaşlı nüfus için 2017 yılında %15,5 iken 2021 yılında %11,4 oldu.
Yaşlı nüfusun yoksulluğu cinsiyete nazaran incelendiğinde, yaşlı erkeklerde yoksulluk oranı 2017 yılında %13,5 iken 2021 yılında %9,9 oldu. Yaşlı bayanlarda yoksulluk oranı ise 2017 yılında %17,0 iken 2021 yılında %12,6 oldu.
Yaşlı nüfusun işgücüne katılma oranı 2021 yılında %11,3 oldu
İşgücü istatistiklerine nazaran, işgücüne katılma oranı 2017 yılında 15 ve daha üst yaştaki nüfus için %52,8 iken 2021 yılında %51,4 oldu. Bu oran yaşlı nüfus için 2017 yılında %12,2 iken 2021 yılında %11,3 oldu. İşgücüne katılma oranı cinsiyete nazaran incelendiğinde, bu oran yaşlı erkek nüfusta 2021 yılında %18,6 iken yaşlı bayan nüfusta %5,4 oldu. Yaşlı nüfustaki işsizlik oranının 2017 yılında %2,2 iken 2021 yılında %3,0 olduğu görüldü.
Çalışan yaşlı nüfusun 2021 yılında %64,3’ü tarım bölümünde yer aldı
İşgücü istatistiklerine nazaran, istihdam edilen yaşlı nüfusun sektörel dağılımı incelendiğinde, 2021 yılında yaşlı nüfusun %64,3’ünün tarım, %27,3’ünün hizmetler, %6,3’ünün sanayi, %2,1’inin ise inşaat kesiminde yer aldığı görüldü.
Yaşlılar 2021 yılında en fazla dolanım sistemi hastalıklarından hayatını kaybetti
Ölüm ve mevt nedeni istatistiklerine nazaran, 2021 yılında ölen yaşlıların %37,6’sı dolanım sistemi hastalıkları nedeniyle hayatını kaybetti. Bu hastalığı ikinci sırada %15,0 ile teneffüs sistemi hastalıkları, üçüncü sırada %12,0 ile güzel huylu ve makus huylu tümörler takip etti.
Ölüm nedenleri cinsiyete nazaran incelendiğinde, cinsiyetler ortası en değerli farkın yeterli huylu ve berbat huylu tümörlerde olduğu görüldü. Düzgün ve berbat huylu tümörler nedeniyle hayatını kaybeden yaşlı erkeklerin oranı yaşlı bayanların oranının yaklaşık iki katı oldu. Güzel ve makus huylu tümörler nedeniyle hayatını kaybeden yaşlı erkeklerin oranı %15,3 iken yaşlı bayanların oranı %8,5 oldu.
Alzheimer hastalığından ölen yaşlıların oranı 2021 yılında %3,0 oldu
Ölüm ve mevt nedeni istatistiklerine nazaran, Alzheimer hastalığından hayatını kaybeden yaşlıların sayısı, 2017 yılında 13 bin 642 iken 2021 yılında 12 bin 239 oldu. Alzheimer hastalığından ölen yaşlıların oranı 2017 yılında %4,6 iken bu oran 2021 yılında %3,0 oldu.
Alzheimer hastalığından ölen yaşlıların oranı cinsiyete nazaran incelendiğinde, 2021 yılında Alzheimer hastalığından ölen yaşlı erkeklerin oranı %2,2 iken yaşlı bayanların oranı %3,8 oldu.
Yaşlı bireylerin %31,6’sı konutta bakım hizmeti alarak yaşamayı istediğini belirtti
Aile yapısı araştırması sonuçlarına nazaran 15 ve daha üst yaştaki bireylerin kendilerine bakamayacak kadar yaşlandıklarındaki hayat tercihleri incelendiğinde, %30,7’si meskende bakım hizmeti almayı, %27,5’i çocuklarının yanında kalmayı, %15,0’i ise huzurevi/bakımevine gitmeyi istediğini belirtti.
Yaşlı bireylerin kendilerine bakamayacak kadar yaşlandıklarındaki hayat tercihleri incelendiğinde, %46,0’sı çocuklarının yanında kalmayı, %31,6’sı konutta bakım hizmeti almayı, %10,3’ü ise huzurevi/bakımevine gitmeyi istediğini belirtti.
Yaşlı bireylerin, çocukları tarafından haftada birkaç defa ziyaret edilme oranı %55,0 oldu
Aile yapısı araştırması sonuçlarına nazaran çocukları ile tıpkı konutta yaşamayan yaşlı bireylerin çocukları tarafından ziyaret edilme sıklığı incelendiğinde, haftada birkaç kere ziyaret edilme oranı %55,0 iken hiçbir vakit ziyaret edilmeme oranı %1,3 oldu. Haftada bir defa ziyaret edilme oranı %9,0, ayda birkaç sefer ziyaret edilme oranı %15,4, ayda bir sefer yahut daha az sıklıkla ziyaret edilme oranı ise %19,3 oldu.
Mutlu olduğunu beyan eden yaşlı bireylerin oranı %57,7 oldu
Yaşam memnuniyeti araştırması sonuçlarına nazaran, keyifli olduğunu beyan eden 18 ve daha üst yaştaki bireylerin oranı 2022 yılında %49,7 iken bu oran 65 ve daha üst yaştaki bireyler için %57,7 oldu. Genel memnunluk seviyesi orta düzeyde olan yaşlı bireylerin oranı %28,6 iken mutsuz olduğunu beyan eden yaşlıların oranı ise %13,7 oldu.
Yaşlı bireylerin memnunluk kaynağı %59,5 ile aileleri oldu
Yaşam memnuniyeti araştırması sonuçlarına nazaran, yaşlı bireylerin 2017 yılında en kıymetli memnunluk kaynağı %65,8 ile aileleri, %16,5 ile çocukları, %7,2 ile eşleri, %6,4 ile torunları iken 2022 yılında %59,5 ile aileleri, %21,7 ile çocukları, %7,3 ile eşleri ve %7,0 ile torunları oldu.
İnternet kullanan yaşlı bireylerin oranı 2022 yılında %36,6 oldu
Hanehalkı bilişim teknolojileri kullanım araştırması sonuçlarına nazaran, İnternet kullanan 65-74 yaş kümesindeki bireylerin oranı 2017 yılında %11,3 iken bu oran 2022 yılında %36,6’ya yükseldi. İnternet kullanan yaşlı bireyler cinsiyete nazaran incelendiğinde, erkeklerin bayanlardan daha fazla İnternet kullandığı görüldü. İnternet kullanan yaşlı erkeklerin oranı 2022 yılında %43,8 iken yaşlı bayanların oranı %30,3 oldu.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
