Yeni bir zelzelenin ne vakit gerçekleşeceğini iddia etmek epey güç. Bugün, yarın ya da 10 yıl sonra yine büyük bir zelzele yaşayıp yaşamayacağımızı bilemeyiz. Fakat ülkemizin faal fay sınırlarına sahip olduğunu ve zelzele bölgesi olarak geçtiğini hepimiz biliyoruz. Bu sebeple zelzele gelmeden evvel önemlerimizi almamız gerekiyor.
Kahramanmaraş’ta yaşanan sarsıntılarda de gördük ki hala pek çok insan zelzele öncesi, sonrası ve sarsıntı sırasında ne yapması gerektiğini bilmiyor. Biz de AKUT yetkililerine ulaştık ve yapmamız gerekenleri sorduk. Deprem öncesi yapmamız gerekenlerle başlayalım.
Tehlike avı ile meskendeki riskleri azaltın. Tehlike avı nasıl yapılır?
- Kitaplık, televizyon ünitesi ya da gardırop gibi yüksek eşyaları duvara sabitleyin.
- Binanızın yönetmeliklere ve standartlara uygun olup olmadığını denetim edin.
- Çocuk odalarındaki yatakları, devrilebilecek eşyalardan ve pencerelerden uzaklaştırın.
- Olası bir deprem anında kapatmak üzere, tesisatların yerini denetim edin.
- Ayna, fotoğraf çerçevesi ve avizeleri; çengel, vida ve dübel ile betona monte edin.
- Evlerde ve iş yerlerinde kullanılan soba, kuzine, elektrikli soba, doğal gaz sobası ve benzeri ısı kaynaklarını; ayaklarından ve varsa borularından duvara, tavana ve yere sabitleyin.
- Kitaplık yahut televizyon ünitesi üzere eşyaların içindeki gereçlerin düşmemesi için önlem alın.
- İş yerlerindeki yüksek belge dolaplarını sabitleyin, kapakları ve çekmeceleri kullanılmadığı vakitlerde sarsıntı ile açılmaması için kilitli tutun.
- Evlerde ve iş yerlerinde yangın söndürücü aygıtlar bulundurun. Kolaylıkla ulaşabileceğiniz bir yerde konumlandırın ve kesinlikle bulunduğu yere sabitleme kemeri ile sabitleyin.
- Evlerde ve iş yerlerinde kullanılan kimyasal malzemeler ve paklık malzemelerini mümkün olduğunca birbirlerinden uzak, kapakları kapalı bir formda kendi orijinal kaplarında saklayın.
- Depremden sonra altın saatler olan ve yardımın bizlere ulaşması için geçebilecek olan 72 saatlik süreyi göz önünde bulundurarak Acil Durum Çantası oluşturun. Çantayı meskenin çıkış noktasına yakın, herkesin görebileceği ve kolay ulaşılabilir bir yerde tutun.
- Afet ve acil durumlar için ailenizle birlikte bir acil durum planı oluşturun. Toplanacağınız yeri ve oraya gitmeden evvel yapacaklarınızı planlayın.
- Yasal bir mecburilik olan Mecburî Zelzele Sigortası DASK’ı yaptırın.
Deprem esnasında…
-
Merdiven ve asansörleri kullanmayın. Binadan çıkmaya, balkon ve pencereden atlamaya çalışmayın.
-
Sabitlenmiş ve bulunduğunuz alana nazaran yük merkezi yere yakın (koltuk, kanepe, yatak, masa vb.) sağlam olduğunu düşündüğünüz bir eşyanın yanında YAT-KORUN-TUTUN yahut ÇÖK-KAPAN-TUTUN uygulamasını yapın.
YAT-KORUN-TUTUN nasıl yapılır?
Yere yan yatın, dizlerinizi karnınıza çekin, üstte bulunan elinizle başınızı koruyun, altta kalan elinizle de yanına yattığınız eşyaya tutunun.
ÇÖK-KAPAN-TUTUN nasıl uygulanır?
Dizlerinizin üzerine çökün; başınızı dizlerinize gerçek eğerken bir elinizle ensenizi ve başınızı koruyup başka elinizde yanınızdaki eşyaya tutunun.
- Deprem olurken açık alandaysanız, ağaçlar, elektrik direkleri, araç yolları ve binalardan uzakta, bir dizinizi yere koyarak çökün, kollarınız ile başınızı koruyarak çök-kapan hareketini yapın. Unutmayın, bu hareketi yaparken açık alanda olduğunuz için etrafınızı gözlemleyebilirsiniz.
Deprem sonrası…
- Bulunduğunuz yerin Afet ve Acil Durum Planı’na sadık kalın. Şayet zelzele esnasında konutta bulunuyorsanız acil durum çantanızı alarak evvelden belirlediğiniz buluşma yerine ya da toplanma alanına gidin.
- Yetkililerin söyledikleri talimatlara uyun.
- Telefonunuzu mümkün olduğu kadar az kullanmaya çalışın. Hatlar kitlenebileceği için arama kurtarma takımlarının haber alması zorlaşabilir.
- Hasar görmüş olduğunu düşündüğünüz binalardan ve yollardan oluşan yarıklardan uzak durun. Binanızda hasar olduğunu düşünüyorsanız uzman bireylere binanızı denetim ettirmeden içeriye girmeyin.
- Radyo ve televizyon yayınlarından resmi duyuruları ‘mümkün olduğunca’ takip etmeye çalışın. Doğruluğundan emin olmadığınız bilgilere prestij etmeyin, bu bilgileri paylaşmayın.
- Yetkili kurum ve kuruluşlarla koordine bir formda hareket edin.
- Yetkililer tehlikenin geçtiğini ve hasarsız meskenlere geri dönülebileceğini bildirdiğinde uzmanlara elektrik, gaz ve su tesisatlarını denetim ettirerek evlerinize dönebilirsiniz.
Editör Notu:
Tatbikatlarda hepimize depremin her anında ne yapmamız gerektiğini gösterdiler, öğrendik. Hakikaten bir zelzeleyle karşılaştığımızdaysa pek çoğumuz panik olduk ve hala da oluyoruz. Halbuki çocukluğumuzdan beri biliyorduk ne yapmamız gerektiğini.
Yani her ne kadar biz bilsek de öğrenmiş olsak da ‘o an’ bildiklerimizi unutabiliyoruz. Bu yüzden bugün sadece bildiklerimizi yahut unuttuklarımızı yeniden hatırlatmış olduk. AKUT yetkililerine de bu içeriğimizde bize takviye oldukları için yeniden teşekkür ediyoruz.
Deprem bölgelerindeki tahliye noktaları için:
e-Nabız’dan yakınınızla ilgili bilgi alabilirsiniz:
Deprem bölgelerine uzaktan da yardım edebilirsiniz:
