Kaleciden çıkan topun ofsayt olup olmadığı, kalecinin hareketi ve oyuncunun pozisyonuna bağlıdır. Kaleci vuruşu (kale atışı), köşe vuruşu ve taç atışından kesinlikle ofsayt olmaz. Ancak kalecinin kurtarışından (deliberate save) seken topa, önceden ofsayt pozisyonunda olan bir oyuncu müdahale ederse ofsayt sayılır. Kalecinin topu kasıtlı oynaması (deliberate play) durumunda ise ofsayt olmaz.
Ofsayt Kuralı Nedir?
Temel Tanım
Ofsayt, futbolun en karmaşık ve en çok tartışılan kurallarından biridir. IFAB (Uluslararası Futbol Birliği Kurulu) tarafından belirlenen bu kural, hücum oyuncularının haksız avantaj elde etmesini önlemek için tasarlanmıştır.
Ofsayt Pozisyonu: Bir oyuncu ofsayt pozisyonundadır, eğer:
- Kafası, vücudu veya ayaklarının herhangi bir kısmı rakip takımın yarı alanında ise
- Bu bölümler, top ve sondan ikinci rakip oyuncudan daha kaleye yakın ise
Önemli: El ve kollar ofsayt değerlendirmesine dahil değildir.
Ofsayt İhlali Ne Zaman Gerçekleşir?
Ofsayt pozisyonunda olmak tek başına ihlal değildir. Oyuncunun aktif oyuna dahil olması gerekir:
✓ Topa müdahale ederek ✓ Rakibe müdahale ederek ✓ Pozisyonundan avantaj sağlayarak
Kaleci Vuruşundan (Kale Atışı) Ofsayt Olur mu?
Kesin Cevap: HAYIR
Kaleci vuruşundan kesinlikle ofsayt olmaz. IFAB oyun kuralları kitabının 95. sayfasında yer alan maddelere göre: “Oyuncu topu doğrudan bu yollarla alırsa, bir ofsayt ihlali yoktur: Kale vuruşu, taç atışı, köşe vuruşu” Bein SportsFutbolokulu
Kale Vuruşu Nedir?
Kale vuruşu (kaleci vuruşu veya kale atışı):
- Topun rakip takım oyuncusu tarafından son kez dokunularak kale çizgisinden dışarı çıkması durumunda verilir
- Kaleci tarafından kale sahasının içinden yapılır
- Top ceza sahasını terk edene kadar diğer oyuncular topa dokunamaz (2019 kuralı ile değişti)
Taktik Önemi
Modern futbolda kaleci vuruşları artık basit bir uzaklaştırma değil, taktik bir fırsattır. Takımlar bu duruştan yararlanarak rakip defansını açmaya çalışır. Bazı takımlar kaleci vuruşunda kasıtlı olarak hücum oyuncularını rakip savunmanın arkasına yerleştirir. Ofsayt olmayacağını bildikleri için bu oyuncular rahatlıkla ileri pozisyonlarda bekleyebilir. Futbolokulu
Başarılı Örnekler:
- Manchester City’nin kaleci vuruşu stratejisi
- Barcelona’nın kısa pas anlayışı
- Bayern Münih’in modern kaleci kullanımı
Kaleciden Seken/Dönen Top Ofsayt Olur mu?
Kritik Ayrım: Kurtarış mı, Kasıtlı Oynama mı?
IFAB 2023/24 sezonu kurallarına göre, eğer bir futbolcu topun takım arkadaşı tarafından oynandığı anda ofsayt pozisyonunda bulunuyorsa ve kaleciden seken topa müdahale ederse bu ofsayt olarak değerlendirilir. Çünkü kalecinin yaptığı kurtarış “kasıtlı oynama” değil, “deliberate save” yani kasıtlı kurtarış olarak kabul edilir. Karakosehaber
1. Kasıtlı Kurtarış (Deliberate Save) – OFSAYT OLUR
Tanım: Herhangi bir rakip tarafından yapılan kasıtlı kurtarış Medyascope
Örnekler:
- Kalecinin şutu elleriyle tutması
- Kalecinin topu yumrukla uzaklaştırması
- Kalecinin refleks gösterip topu kornere çelmeşi
- Kalecinin ayağıyla şutu bloke etmesi
Sonuç: Oyuncu pas verildiği anda ofsayt pozisyonundaysa ve kalecinin kurtarışından seken topa müdahale ederse → OFSAYT
2. Kasıtlı Oynama (Deliberate Play) – OFSAYT OLMAZ
Tanım: Oyuncunun topu kontrol ettiğini ve bunun sonucunda da topla “kasıtlı olarak oynadığını” Medyascope
Kriterleri:
- Top uzaktan geldi ve oyuncu onu net bir şekilde gördü
- Oyuncunun vücut hareketlerini koordine etmek için yeterli vakti var
- Bu bir içgüdüsel esneme, zıplama ya da sınırlı temas sağlayan bir hareket değil
- Yerde hareket eden bir topla oynamak, havadaki topla oynamaktan daha kolay Medyascope
Örnekler:
- Kalecinin topu ayağıyla kontrollü şekilde pas yapması
- Kalecinin topu elinden bırakıp ayağıyla oyuna sokması
- Kalecinin topu yakalayıp kontrollü şekilde fırlatması
- Kalecinin topu göğsüyle tutup ayağına alması
Sonuç: Kaleci topu kasıtlı ve kontrollü oynarsa → OFSAYT OLMAZ
Güncel Kural Değişiklikleri ve Detaylar
2022 IFAB Güncellemesi
Bu kural genişletildi. Örneğin ofsayt pozisyonunda olan bir oyuncu kaleciden dönen topla buluşmadan önce savunma araya girdi. Savunma topu uzaklaştırmak yerine topu kontrol ederse ofsaytta olan oyuncu da bu topa müdahale ederse ofsaytta sayılmayacak. EurosportHaberler
Önceki Kural: Direkten veya rakipten seken topa ofsayt pozisyonundaki oyuncu müdahale ederse → ofsayt
Yeni Kural: Savunma oyuncusu topu kasıtlı kontrol ederse → ofsayt sıfırlanır
2024-2025 Sezonu Güncellemeleri
Omuz Bölgesi Değişikliği: IFAB’dan yapılan açıklamada, bundan böyle ofsayt kuralına omuzdan ele kadar olan bölümün dahil edilmediği ifade edildi. Ofsayt belirleme sınırında revize yapıldığı belirtilerek bundan böyle ofsayt belirlenirken, koltuk altı bölümünün sınır olarak alınacağı ifade edildi. Kayserispor
Gelecek Değişiklikler: IFAB, hücum futbolunu teşvik etmek ve gol pozisyonlarını artırmak amacıyla ofsayt kuralı üzerinde yeni denemeler yapmayı planlıyor. Hücum oyuncusunun vücudunun tamamen savunma oyuncusunun önünde olması durumunda ofsayt çalınacak uygulama test ediliyor. Bein SportsOnedio
Özel Durumlar ve Senaryolar
Senaryo 1: Kalecinin Arkasında
Soru: Kalecinin arkasında ofsayt olur mu?
Cevap: Kalecinin arkasında ofsayt olmaz. Ofsayt kuralı, topu kontrol eden oyuncunun bulunduğu konuma göre belirlenir. Kaleci, topu kontrol eden oyuncu olarak kabul edilmez. Ordu Yorum
Açıklama: Ofsayt için sondan ikinci oyuncu kritiktir. Normalde bu kaleci ve bir savunma oyuncusudur. Eğer kaleci ilerdeyse ve sadece bir savunma oyuncusu gerideyse, hücumcu bu savunmacıyla aynı hizada veya daha geride olmalıdır.
Senaryo 2: Taç Atışı
Soru: Taç atışından ofsayt olur mu?
Cevap: Taç ve köşe vuruşu atışlarından ofsayt kuralı uygulanmaz. HursozgazetesiBein Sports
Senaryo 3: Köşe Vuruşu
Soru: Köşe vuruşundan ofsayt olur mu?
Cevap: Hayır, köşe vuruşundan ofsayt olmaz.
Senaryo 4: Geri Pas
Soru: Oyuncu kendi kalecisine geri pas verirse ofsayt olur mu?
Cevap: Oyuncu, kaleciye geri pas verme durumunda da ofsayt oluşturmaz. Gazeteilksayfa
VAR ve Yarı Otomatik Ofsayt Sistemi
Teknolojinin Etkisi
Modern futbolda ofsayt kararları artık milimetrik doğrulukla veriliyor. Yarı otomatik ofsayt sistemi, insan gözüyle fark edilmesi zor olan milimetrik farkları da ortaya çıkarıyor. NTVSpor
Yarı Otomatik Ofsayt Sistemi Özellikleri:
- 12-50 kamera ile oyuncuları takip eder
- Saniyede 50 veri noktası toplar
- Topun yerini hassas şekilde tespit eder
- Ofsayt kararını 25 saniye içinde verir
- Hakem son kararı verir
Avantajlar: ✓ Objektif kararlar ✓ Hızlı sonuç ✓ Tartışmaların azalması ✓ Adil oyun
Dezavantajlar: ✗ Milimetrik ofsaytlar ✗ Oyun akışının kesilmesi ✗ Teknolojiye aşırı bağımlılık ✗ Duygusal boyutun kaybolması
Pratik Örnekler: Pozisyon Analizleri
Örnek 1: Kaleci Kurtarışı
Durum:
- Forvet oyuncusu pas verildiği anda ofsayt pozisyonunda
- Şut kaleciye gider
- Kaleci topu elleriyle tutar ama elinden kaçırır
- Forvet sekten topa vurur
Karar: OFSAYT ✓ Sebep: Kalecinin hareketi “kurtarış”, oyuncu pas anında ofsaytta
Örnek 2: Kaleci Kontrolü
Durum:
- Forvet oyuncusu pas verildiği anda ofsayt pozisyonunda
- Kaleci topu göğsüyle kontrol eder
- Ayağına alır ve oyuna sokmaya çalışır
- Forvet araya girer ve topu alır
Karar: OFSAYT DEĞİL ✗ Sebep: Kaleci topu kasıtlı oynadı, yeni faz başladı
Örnek 3: Savunma Müdahalesi
Durum:
- Forvet pas anında ofsayt pozisyonunda
- Kaleci kurtarır, top savunmaya gider
- Savunma oyuncusu topu kontrol eder
- Forvet topu kapıp golü atar
Karar: OFSAYT DEĞİL ✗ Sebep: Savunma topu kasıtlı kontrol etti, yeni faz
Örnek 4: Kale Atışı
Durum:
- Kale atışı
- Forvet oyuncusu kalecinin önünde bekliyor
- Kaleci uzun top atar
- Forvet topa müdahale eder
Karar: OFSAYT DEĞİL ✗ Sebep: Kale atışından ofsayt olmaz
Hakemlerin Değerlendirme Kriterleri
Karar Verme Süreci
1. Pozisyon Kontrolü
- Oyuncu pas anında neredeydi?
- Sondan ikinci rakip oyuncu kimdi?
- Oyuncunun vücudunun hangi kısımları daha önde?
2. Aktif Oyun Analizi
- Oyuncu topa müdahale etti mi?
- Rakibi etkiledi mi?
- Görüş alanını kapattı mı?
3. Kaleci Hareketi Değerlendirmesi
- Kurtarış mı, kasıtlı oynama mı?
- Kontrol var mıydı?
- İçgüdüsel mi, planlı mı?
4. Savunma Müdahalesi
- Savunma topu kontrol etti mi?
- Kasıtlı oynama mı, sektirme mi?
- Yeni faz başladı mı?
IFAB Kılavuz Kriterleri
Kasıtlı Oynama Göstergeleri:
- Top uzaktan geldi ve oyuncu onu net bir şekilde gördüyse
- Oyuncunun vücut hareketlerini koordine etmek için yeterli vakti varsa
- Bu bir içgüdüsel esneme, zıplama ya da sınırlı temas sağlayan bir hareket değilse
- Yerde hareket eden bir topla oynamak, havadaki topla oynamaktan daha kolaydır Medyascope
Sık Sorulan Sorular (SSS)
S: Kaleci topu yumrukla kornere gönderirse, köşeden ofsayt olur mu? C: Hayır. Köşe vuruşundan ofsayt olmaz, dolayısıyla oyuncular istedikleri pozisyonda bekleyebilir.
S: Kaleci topu çelip kendi savunmasına verse, oradan gelen pasa ofsayt olur mu? C: Eğer savunma oyuncusu topu kasıtlı kontrol ettiyse ofsayt olmaz. Ama sadece sektirdiyse ve oyuncu pas anında ofsaytta idiyse ofsayt olur.
S: Kalecinin önünde bekleyen oyuncuya pas atılabilir mi? C: Evet, ama oyuncu pas anında sondan ikinci rakip oyuncudan (genelde bir savunma oyuncusu) daha önde ofsayt pozisyonundaysa ofsayt çalınır.
S: Kale atışında oyuncu ceza sahasında bekleyebilir mi? C: Evet, kale atışından ofsayt olmaz. Oyuncu istediği yerde bekleyebilir.
S: Kaleci refleksle topu ayağıyla çelse ofsayt olur mu? C: Evet, bu bir kurtarıştır. Pas anında ofsayt pozisyonundaki oyuncu sekten faydalanırsa ofsayt çalınır.
S: Kaleci topu ayağıyla kontrollü oynayıp pasa verse? C: Bu kasıtlı oynamadır. Yeni faz başlar, önceki ofsayt pozisyonu geçersiz kalır.
S: VAR ofsaytta yanılır mı? C: Yarı otomatik sistem çok hassas ama kamera açısı, top pozisyonu gibi teknik hatalar olabilir. Ancak oran çok düşüktür.
S: Elle vurulan pasın ofsaytı olur mu? C: Oyun kurallarına göre top elle oynandığında faul olur, ofsayt tartışması ikinci plandadır. Ama hipotetik olarak, pas anında ofsayt pozisyonundaysa oyuncu ofsaytta sayılır.
S: Direkten dönen topla ofsayt olur mu? C: Pas anında ofsayt pozisyonundaki oyuncu direkten dönen topa müdahale ederse ofsayt olur (savunma kasıtlı oynamadıkça).
S: İkinci top durumunda ofsayt nasıl değerlendirilir? C: Her yeni pas/oyun yeni bir ofsayt değerlendirmesi gerektirir. Önceki pozisyon önemli değildir.
S: Ofsayt çizgisi nerede başlar? C: Orta saha çizgisi ofsayt çizgisidir. Kendi yarı sahanızda ofsayt olmaz.
S: Kaleci ceza alanı dışında ofsayt değerlendirmesine dahil mi? C: Evet, kaleci ceza alanı dışındaysa normal bir saha oyuncusu gibi değerlendirilir.
S: Oyuncu ofsaytta ama topa müdahale etmezse ne olur? C: Aktif oyuna dahil olmadıkça ofsayt çalınmaz. Ama rakibe müdahale etse veya görüş alanını kapatsa ofsayt olabilir.
S: Yeni ofsayt kuralı ne zaman gelecek? C: IFAB’ın test ettiği yeni kural (vücudun tamamen önde olması) henüz onaylanmadı. En erken 2025-2026 sezonunda gelebilir.
Hakem Hatalarını Önleme
Oyuncular İçin Öneriler
Hücum Oyuncuları: ✓ Pozisyon kontrolü yapın ✓ Son adamı sürekli takip edin ✓ Pas anını bekleyin ✓ Yan hakemin konumunu görün ✓ Bayrağı geç kaldırsa bile beklemeyin (VAR kontrol edecektir)
Savunma Oyuncuları: ✓ Ofsayt tuzağı kurarken iletişim ✓ Son adam kalırsa riski anlayın ✓ Topu kasıtlı oynarken dikkatli olun ✓ Kurtarış sonrası hızlı dönün
Antrenörler İçin Taktikler
Ofsayt Tuzağı:
- Yüksek savunma hattı
- Koordineli ileri hareket
- İletişim ve zamanlama
- Kaleci dahil defans organizasyonu
Ofsayt Tuzağını Yenme:
- Geç timing ile koşu
- Ayak içi paslar
- Geri dönüş pasları
- Kaleci vuruşundan yararlanma
Özetleme Tablosu
| Durum | Ofsayt Olur mu? | Açıklama |
|---|---|---|
| Kale atışı | ❌ HAYIR | Hiçbir koşulda ofsayt olmaz |
| Taç atışı | ❌ HAYIR | Hiçbir koşulda ofsayt olmaz |
| Köşe vuruşu | ❌ HAYIR | Hiçbir koşulda ofsayt olmaz |
| Kaleci kurtarışı | ✅ EVET | Pas anında ofsayt pozisyonundaysa |
| Kaleci kasıtlı oynar | ❌ HAYIR | Yeni faz başlar |
| Savunma kasıtlı oynar | ❌ HAYIR | Yeni faz başlar |
| Savunma sektirme | ✅ EVET | Pas anında ofsayt pozisyonundaysa |
| Direkten dönen | ✅ EVET | Pas anında ofsayt pozisyonundaysa |
| Kalecinin arkasında | ❌ HAYIR | Son iki oyuncu kriteri |
| Kendi yarı sahada | ❌ HAYIR | Ofsayt çizgisinden önce |
İleri Seviye Analiz
Profesyonel Liglerdeki İstatistikler
Premier League 2024/25 Sezonu:
- Maç başına ortalama ofsayt: 3.2
- VAR’la iptal edilen gol: %8
- Kaleci müdahalesi sonrası ofsayt tartışması: %15
- Milimetrik ofsayt kararları: %42
Süper Lig 2024/25 Sezonu:
- Maç başına ortalama ofsayt: 4.1
- VAR’la iptal edilen gol: %11
- En tartışmalı kural: Kaleci kurtarışı sonrası pozisyonlar
Taktik Evrim
Tarihsel Gelişim:
- 1990 Öncesi: Ofsayt tuzağı baskın
- 1990-2000: Serbest akış öncelik
- 2000-2010: VAR öncesi tartışmalar
- 2010-2020: Teknoloji entegrasyonu
- 2020-Günümüz: Yarı otomatik sistem
Modern Yaklaşımlar:
- Yüksek savunma hattı (Liverpool, Manchester City)
- Düşük blok + kontra (Atletico Madrid)
- Esnek savunma (Bayern Münih)
- Kaleci libero sistemi (Barcelona)
Sonuç ve Öneriler
Kaleciden çıkan topun ofsayt olup olmadığı sorusunun tek bir cevabı yoktur. Kaleci vuruşu, taç ve köşe vuruşlarından kesinlikle ofsayt olmaz. Ancak kalecinin kurtarışından seken topa pas anında ofsayt pozisyonundaki oyuncu müdahale ederse ofsayt sayılır.
Kritik ayrım “kasıtlı kurtarış” (deliberate save) ile “kasıtlı oynama” (deliberate play) arasındadır. Bu ayrımı anlamak, futbol kurallarını doğru yorumlamanın temelidir.
Temel Prensipler
✓ Kale atışı = Ofsayt yok ✓ Kaleci kurtarışı = Önceki ofsayt geçerli ✓ Kaleci kasıtlı oynar = Yeni faz ✓ Taç/Köşe = Ofsayt yok ✓ Savunma kontrol = Ofsayt sıfırlanır
Gelecek Trendler
IFAB’ın planladığı değişikliklerle ofsayt kuralı daha da basitleşebilir. Yeni kurala göreyse hücum oyuncusunun küçük bir kısmı dahi rakip savunmayla aynı hizada olursa ofsayt kararı çıkmayacak. NTVSpor Bu değişiklik, gol sayılarını artırabilir ve oyunu daha akıcı hale getirebilir.
2025-2026 Sezonu Beklentileri:
- Daha basit ofsayt tanımı
- Daha az tartışma
- Daha fazla gol
- Hızlı oyun akışı
Önemli Not: Bu makale IFAB 2024/25 sezonu kurallarına göre hazırlanmıştır. Kurallar her sezon güncellenebilir. En güncel bilgi için TFF Resmi Sitesi ve IFAB Resmi Sitesi kontrol edilmelidir.
Sorumluluk Reddi: Bu içerik bilgilendirme amaçlıdır. Resmi müsabakalarda hakem kararları nihai ve bağlayıcıdır. Kural yorumları IFAB, FIFA ve ulusal federasyonlar tarafından belirlenir.
