Lina Shaikhouni / BBC Dünya Servisi
Umm Ahmad, yorgun sesiyle “Annem ilerlemiş kanser hastası. Bağışıklık sisteminin desteklenmesi için iğne olması gerekiyor. Şu anda hiç birini bulamıyoruz” diyor.
Deprem vurduğunda annesi Antakya’ya yeni ulaşmıştı. Felaketten sağ kurtuldu fakat hiçbir doctor göremedi ve dört gün sonra muhalefetin elindeki Kuzey Suriye’ye gönderildi.
İdlib bölgesinde kemoterapi tedavisi olsa da, Umm Ahmad’ın ailesi fiyatını karşılayamıyor.
Türkiye’de tedaviyi ücretsiz görecekti ve bu nedenle Türkiye’nin sıhhat sistemi Suriyeliler için bir “cankurtaran”.
Zor ameliyatlar gereken ve kronik hastalıkları olanlar, tedavi için Türkiye’ye gönderiliyordu.
Ancak zelzele vurunca bu durdu. Ve artık Suriye’deki hastaneler durumla başa çıkamıyor.
İdlip bölgesindeki esas hastanenin başhekimi Dr. Adil el Dugheym BBC’ye yaptığı açıklamada “Hastanemizdeki küçük bir kız, sarsıntıda boynundan omurilik yaralanması geçirdi.” diyor.
“Böyle bir hadiseyi olağanda Türkiye’ye sevk ederdik. Lakin Bab el Hawa hudut kapısı kapalı olduğundan hastanemizdeki beyin cerrahı ameliyatı yapmak zorunda kaldı.”
Kuzeybatı Suriye’deki yaralıların hiç birinin şu ana kadar hududu geçmesine müsaade verilmedi.
Birleşmiş Milletler’e öfke
Depremden evvel Bab el Hawa, BM’ye yardım gönderme yetkisi verilen tek hudut kapısıydı. BM daha sonra iki hudut kapısının daha açıldığını bildirdi fakat hekimler hala kâfi yardım gelmediğini söylüyorlar.
Dr. El Dugheym “Enkazdan kurtarılan hastaların birçoklarında böbrek yetmezliği var. Diyalize girmeleri gerekiyor” diyor.
“Diyaliz aygıtları, sargı bezi, dezenfektan, antibiyotik ve diyaliz için gerekli gereçlere gereksinimimiz var” diye de ekliyor.
Kuzey Suriye’de denetim çeşitli muhalif kümelerin elinde. Yardıma gereksinim duyan dört milyon bireye giden BM yardımları Türkiye üzerinden gönderiliyordu.
Cumhurbaşkanı Beşar Esad’ın denetimindeki Suriye hükümetine ilişkin bölgelerden buraya çok az yardım yollandı.
Rusya ve Çin, geçmişte BM Güvenlik Konseyi’nde, BM’nin muhaliflerin elindeki bölgelere yardım için daha fazla hudut kapısının açılmasını veto etmişlerdi.
Ancak, felaketin boyutları öylesine büyüktü ki, kuzeydeki Suriyeliler BM’nin yardım ölçüsünü derhal artırmasını beklediler.
Suriye Amerikan Tıp Topluluğu’ndan (SAMS) Dima Maarawi “Normalde üç ay yetecek tıbbi malzemeyi birinci üç günde kullandık. Sıhhat sistemimiz bu türlü bir felaketle başa çıkamaz” diyor.
Maarawi “En çok, büyük lojistik kapasitesi olan ve dünya genelindeki krizlere, bilhassa de Kuzeybatı Suriye üzere uzak bölgelere anında müdahale etme kabiliyetleri olan BM üzere bir kurumu suçluyoruz” diye de ekliyor.
Bu bölgelere birinci BM yardım konvoyu, sarsıntıdan dört gün sonra ulaştı.
Bab el Hawa hudut idaresi sözcüsü Mazem Alluş BBC’ye yaptığı açıklamada “Depreme yardım için geçen Perşembe gününden beri hiçbir şey gelmedi” dedi.
Alluş’a nazaran Bab el Hawa’dan şu ana dek 128 BM yardım kamyonu geçti.
Alluş, bunların büyük çoğunluğunun sarsıntı sonrası gönderilemeyen tertipli konvoylar olduğunu ve bunlarda çok az tıbbi yardım materyalinin bulunduğunu belirtti.
Alluş ayrıyeten “Depremden evvel her bir BM yardım konvoyunda 100 ila 120 kamyon olurdu” diye de ekledi.
BM, sarsıntının akabinde yardım faaliyetlerinin boyutlarını büyüttüğünü ve üç hudut kapısını da kullanmaya başladığını söylerken, Alluş, yardımların siyasallaştırıldığını belirtiyor.
“Esad rejimi ve Rusya, İran ve BAE üzere birtakım milletlerarası müttefikleri, onları son 12 yıldır öldüren bir zalimden yardım kabul etmeleri için muhalefete baskı yapıyor” diyor.
Esad’dan yardım kabul edilmesine çok karşı ve bu tavrın Kuzeybatı Suriye’de yaygın olduğunu savunuyor.
“Önümüzdeki tüm ömür engellenmişse ve tek nefes alabileceğimiz yer hükümet üzerindense, buradan nefes almayı kabul etmiyoruz” diyor.
SAMS’tan Dima Maarawi’ye nazaran, dünya onları uzun müddet evvel unuttu.
Rus ve Suriye uçakları, iç savaş boyunca Kuzeybatı Suriye’deki hastaneleri ve sıhhat tesislerini amaç aldı. Sıhhat sistemi esasen kırılgan durumdaydı ve zelzele işleri daha da kötüleştirdi.
Maarawi “Uzmanlara insani bir krizimizin olmadığını, yalnızca korunmamız olmadığını söylerdik” diyor.
“Uluslararası toplum yıllarca bizi en azla yönetim etmeye terk etti ve bu sarsıntı olduğunda da tek başımıza kaldık” diye de ekliyor.
BM’nin “yavaş” yardımları toplumsal medyada da alay konusu oldu.
Bir çizimde, enkazın ortasına konulan büyük bir BM bağış kutusu görülüyor. Kutunun üzerinde Arapça ve İngilizce “Sıkıntı yaşayan Birleşmiş Milletler için bağış kutusu” yazıyor.
YouTube’de yayımlanan bir görüntüde ise çökmüş bir binanın enkazında çalışan gönüllüler görülüyor. Elleriyle enkazı kazan gençlerin üzerinde Suriye muhalefetinin logosu var.
Her yerde kum ve toz var ve ‘birini’ kurtarıyorlar. Üzerinde BM logosu bulunan bir oyuncak ayı havaya kaldırılıyor. Görüntünün başlığıysa “Suriyeliler BM’yi Kuzeybatı Suriye’de buldu.”
