Şöyle bir tabiata baktığımız vakit küçücük böceklerin, kuşların ve tonlarca tartıdaki fillerin bile kaşındığını görebiliriz. Tabiatın bir kesimi olarak insan da kaşınır. Bu doğal yansıyı vermemizin nedeni, cildimizi rahatsız eden dış etkenleri uzaklaştırmaktır. Yani bedende kaşıntı olağandır ve şöyle ortalama bir istatistik vermek gerekirse bir insan günde 100 sefer kaşınmaktadır.
‘Vücutta kaşıntı bir sorun değil o zaman’ diye düşünüyorsanız yanılıyorsunuz zira bazen bu kaşınma durumu haddi aşabilir ve ömür kalitemizi düşürecek noktaya gelebilir. Pek çok farklı nedene bağlı olarak ortaya çıkan kaşıntı, bazen farklı hastalıkların da işareti olabileceği için son derece dikkatli olmak gerekiyor. Bedende kaşıntı neden olur, hangi durumda şüphelenmek gerekir ve nasıl geçer gelin tüm ayrıntılarıyla inceleyelim.
Öncelikle bir tarif yapalım; Bedende kaşıntı nedir?
Kaşıntı, bedenimizin tamamında ya da bir kısmında ortaya çıkan bir his olarak tanımlanabilir. Bu his geldiği vakit kaşınan bölge elle, diğer bir uzuvla ya da öbür bir objeyle uyarılarak rahatlama sağlanır. Doğal bir dürtüdür ve rastgele bir sıhhat sorunu olmasa da bir insan günde ortalama 100 defa kaşınabilir.
Bir sıhhat sorunu olarak bedendeki kaşıntı ise olağan dışı bir durumu söz eder. Kişi o kadar çok kaşınır ki ömür kalitesi düşer. Bazen bu kaşıntıyla bir arada kızarıklık ve kabartı da görülebilir. Bu nedenle bir türlü geçmek bilmeyen ve hayat kalitesini etkileyen kaşınma durumlarında kuşku oluşabilir.
Peki niçin kaşınıyoruz, bedende kaşıntı neden olur?
- Cilt kuruluğu
- Egzama
- Uyuz
- Böbrek yetmezliği
- Sarılık
- Siroz
- Dış etkenler ve alerji
Cilt kuruluğu:
Vücutta kaşınmanın en yaygın görülen nedenlerinden bir tanesi cilt kuruluğudur. İklim şartları, sürekli çok sıcak suyla yıkanma, gün içinde kâfi sıvı almama ya da ilaç kullanımı nedeniyle ciltte kuruluk ve münasebetiyle kaşınma görülebilir. Bilhassa hem bayanlarda hem de erkeklerde 40 yaşından sonra cilt kuruluğu daha da artacağı için cilt gereğince nemlendirilmediği takdirde kaşınma da artacaktır.
Egzama:
Atopik dermatit yani egzama, bedende kaşınmaya neden olduğu bilinen en yaygın cilt hastalıklarından bir adedidir. Evet egzama bir hastalıktır zira basit bir cilt kuruluğu olarak başlasa da daha sonra iltihapli kabarcıklara, kızarıklıklara ve pul pul dökülmeye neden olabilir. Bazen o kadar artabilir ki bedende kaşıntı en hafif belirtisi haline gelir.
Uyuz:
Sarcoptes scabiei ismi verilen bir çeşit akar, insanın cildine yerleşir ve uyuz dediğimiz bir rahatsızlığa neden olur. Bu rahatsızlık bilhassa geceleri artan bir kaşınma yaratır. Aslında sırf uyuz değil, cildimizde bulunan farklı parazitler ve bakteriler de uyuz gibisi kaşınmalara neden olabilir. Bu durum süreksiz olabileceği üzere cildimizin bakteri istikrarının bozulması nedeniyle kronik hale de gelebilir.
Böbrek yetmezliği:
Maalesef böbrek işlevlerinin bir kısmının ya da tamamının fonksiyonunu yitirmesi sonucu oluşan böbrek yetmezliği de bedende kaşıntıya neden olmaktadır. Böbrek yetmezliği kaynaklı bedende kaşıntı ve cilt kuruluğu yanında mide bulantısı, kusma, baş dönmesi, baş ağrısı, yüksek tansiyon, iştah kaybı üzere belirtilerle birlikte gelir. Ciddiye alınması gereken bir rahatsızlıktır.
Sarılık:
Adından da anlaşılacağı üzere sarılık, beğenilen ve ciltte sararma oluşması durumudur. Tek başına bir hastalık değil, farklı hastalıkların belirtisi olarak görülür. Sarılık ile birlikte halsizlik, ateş, bedende kaşınma üzere belirtiler de görülmektedir.
Siroz:
Siroz bir cins kronik karaciğer hastalığıdır. Siroz nedeniyle karaciğer yapısal işlevleri bozulur, organ sertleşir ve küçülür. En yaygın belirtileri ortasında halsizlik, kilo kaybı, sarılık ve bedende kaşıntı vardır. Sirozun yanı sıra karaciğerde görülen farklı hastalık ve rahatsızlıklar da kaşınmaya neden olabilir.
Dış etkenler ve alerji:
İşte bu başlığın bir sonu yok. Zira şampuanınız, dış jeliniz, parfümünüz, kıyafetiniz, deterjanınız, nevresiminiz ve aklınıza gelen gelmeyen pek çok dış etken vücuttan kaşıntıya neden olabilir. Besinler, böcek ısırmaları, polen, ilaç ve gibisi alerjiler kaynaklı olarak da kaşınma görülebilir.
Kaşınma ile birlikte görüldüğü vakit kuşku yaratan belirtiler:
- Kaşıntınız geceleri artıyorsa cilt enfeksiyonundan şüphelenilir. Nevresim, deterjan kaynaklı bir alerji de olabilir.
- Kaşıntı ile birlikte çok su içmeye ve çok idrara çıkmaya başladıysanız diyabetten şüphelenilir.
- Kaşıntı ile birlikte olağandışı kilo kaybı olduysa kanser cinslerinden şüphelenilir.
- Kaşıntı ile birlikte çarpıntı ve halsizlik görüldüğünde tiroid bezi rahatsızlıklarından şüphelenilir.
- Kaşıntı ile birlikte cilt rengi değişimi, sarılık, idrar renginde yoğunluk görüldüğünde karaciğer hastalıkların şüphelenilir.
- Kaşıntı ile birlikte kızarıklık ve kabarıklıklar görüldüğünde ürtiker hastalıklardan şüphelenilir.
Vücutta kaşıntı olduğunda ne yapmalıyım, nasıl geçer?
Öncelikle kendinizi düzgün tanımalı ve bedende kaşıntının ne yoğunlukta olduğunu fark etmelisiniz. Mesela havalar ısındığında terleme nedeniyle daha fazla kaşınabilirsiniz ya da duş alma sıklığınız azaldığında kaşınma artabilir. Yeni bir deterjan, şampuan, duş jeli kullandığınızda ya da yeni bir kıyafet, nevresim aldığınızda da kolay alerjiler kaynaklı kaşınmalar artabilir.
Bu cins hayati risk taşımayan bedende kaşıntı artışlarında endişelenmeden, birkaç deneme yanılma yaparak kaşıntının nedenini bulabilir ve ortadan kaldırabilirsiniz. Ancak üstteki eşlikçi belirtilerle birlikte kaşınma artıyorsa uzman bir tabibe muayene olarak tıbbi dayanak almanızda fayda var.
Bir sıhhat kuruluşuna gidip de bedende kaşıntı sorunu ile birlikte görülen belirtileri anlattığınız vakit sizden kan analizi istenir, karaciğer testi istenir, böbrek testi istenir, tiroid testi istenir ve göğüs röntgeni istenir. Bunların sonuçlarına nazaran doktorunuz kaşıntıya neden olan hastalık varsa bunu tespit eder ve en uygun tedaviye başlanır. Kuşkuya nazaran farklı testler de istenebilir.
Kaşıntıya karşı alabileceğiniz tedbirler var:
- Cilt kuruluğunun önüne geçmek için nizamlı olarak su bazlı nemlendiriciler kullanın.
- Çok sıcak suyla yıkanmaktan kaçının.
- Kaşıntı yaptığını fark ettiğiniz eserler, besinler ve kıyafetlerden uzak durun.
- Odanın havasını nemlendirin.
- Stresten uzak durun.
Basit bir nedeni olabileceği üzere pek çok farklı hastalığın da habercisi olabilen vücutta kaşıntı neden olur, nasıl geçer gibi merak edilen soruları yanıtladık. Anlattıklarımız sadece bilgilendirme hedeflidir. Tüm sıhhat hususlarında olduğu üzere bedende kaşıntı hakkında da en hakikat ve size özel bilgiyi uzman bir tabipten almanız gerektiğini unutmayın.
