Aslında kripto paralar hayatımıza 11-12 yıl önce girmiş yeni para birimleridir. Belli bir süre çok ses getirmeden geliştirilmeye çalışılsa bile bazı devlet başkanlarının ve yatırım şirketlerinin ilgisini çekmeyi başardı. Bunun yanı sıra kripto paralar, teknoloji ve internet dünyasına pek yakın olmayan kişiler için hala büyük bir soru işareti olmaya devam etmektedir.
Kripto Para Nedir?
Kripto para kriptoloji bilimi kullanılan matematiksel olarak şifrelenmiş tamamen dijital bir sanal para birimidir.
Aslında banka kartlarımız, sanal kartlarımız ya da sanal ortamda gerçekleştirdiğimiz bütün işlemlerde sanal paraları kullanıyorduk. Herhangi bir harcama veya para aktarma durumunda banka kasalarından herhangi bir para çıkışı olmadan yalnızca sistemde rakamsal değişiklikler oluyordu. Yeni nesil kripto paralar da aynı mantıkta çalışıyor ve aynı amaca hizmet ediyor. Kripto paraların henüz herhangi bir merkezi otorite, hükümet, kurum veya kuruluş tarafından yönetilmemesi daha güvenilir olmasını sağlıyor.
Kripto Paralar Nasıl Ortaya Çıktı?
İlk kripto para Satoshi Nakamoto tarafından 2009 yılında bulunan Bitcoin’dir. Satoshi Nakamoto’nun kim olduğu bilinmemekle birlikte bu takma ismin bir yazılımcı grubuna ait olabileceği ya da bir yapay zeka olabileceği söylenmiştir.
Bitcoin sistem olarak POW kullanır. Bitcoin sonrasında 2011 yılının Nisan ayında Namecoin adı altında internet sansürünün güçlendirilmesi amacıyla DNS üzerinden ilk altcoin kuruldu. 2011 yılının Ekim ayında ise SHA-256 yerine Scyrpt kullanılan Litecoin ortaya çıktı. 2013 yılının sonunda Litecoin 1 milyar dolar piyasa değeri elde etti.
Kripto Para Nasıl Üretilir?
Kripto paralar merkezi bir otoriteye bağlı olmadığından üretimi de temelinde kullanıcının olduğu bir sistem ile yapılır. Kripto para üretiminde madencilik(mining) tabiri kullanılır. Üretim, güçlü bir donanım ve yazılım sayesinde bir dizi karmaşık matematiksel işlemlerin çözülmesiyle gerçekleştirilir. Kripto para üretiminin bir sınırı vardır. Bu nedenle üretilen kripto para miktarı arttıkça çözülmesi gereken matematiksel işlemler zorlaşmaktadır.
Kripto para üretimi için gereken işlemci gücüne ve internet bağlantısına sahip olan herkes bu üreticilerden biri olabilir.
Kripto Para Nasıl Alınır?
Bilinen en yaygın yöntem kripto para alım satım platformlarını kullanmaktır. Bu platformlarda kayıt işlemlerinizi gerçekleştirdikten sonra fiat para(devlet tarafından desteklenen para birimleri) karşılığında kripto para elde edilebilir. Kripto paralar küçük parçalara bölünebildiğinden istenilen miktarda kripto para satın alınabilir.
Kripto para alım satımı yapabilmek için bir kripto para adresine yani sanal bir cüzdana ihtiyaç vardır. Kripto paralar sanal cüzdanlar arasında da aktarılabilir.
Kripto para elde edebilmek için bir diğer seçenek de kriptografik şifreler çözerek yani madencilik yaparak kripto para ile ödüllendirilmektir. Bilgisayar donanımı karmaşık matematiksek işlemleri çözer ve bunun sonucunda bir miktar kripto para ödül olarak verilir. Fakat bunun için güçlü bilgisayar donanımlarına sahip olmak gerekir. İlk kripto para birimi olan Bitcoin bu şekilde üretilmiştir.
Kripto Paraların Avantajları Ve Dezavantajları
Avantajları
Kripto paraların en önemli avantajlarından biri hızlı olmalarıdır. Kripto paralar ile işlem yapmak için dakikalarca beklemek gerekmez. Gelişen teknolojiyle beraber saniyeler içerisinde her yere para transferi sağlanabilir.
Başka bir avantajı ise zaman ve mekan konusunda herhangi bir kısıtlamayla karşılaşılmamasıdır. Para bir yere gitmeye gerek kalmadan yurt dışına bile gönderilebilir. Hatta hafta sonu ve resmi tatillerde dahi bütün bu işlemler kolaylıkla yapılabilir.
Kripto paralar nakit olarak taşınmadığından ya da banka kartlarında bulunmadığından taşınması daha kolay ve güvenlidir. Bu paralara ulaşabilmek ve işlem yapabilmek için elektronik aletlere erişim sağlayabilmek yeterli olur.
Kripto para kullanıcısı herhangi bir kuruluş, banka ya da hükümetle uğraşmadan parasını kontrol edebilir, harcamalarını dilediği şekilde gerçekleştirebilir.
Ayrıca kripto paraların anonimlik özelliği kullanıcı tarafından tercih edilmesinin en önemli sebeplerinden biridir.
Dezavantajları
Kripto paraların en büyük dezavantajlarından biri fiat paraya göre çok daha az kullanım oranına sahip olmasıdır.
İşlem hacminin düşük olması sebebiyle küçük olaylarda bile ani fiyat düşüşünden kaynaklı büyük kayıplar yaşanabilir.
Kripto paralar bir hükümete bağlı olmadığından herhangi bir sorun durumunda hukuki açıdan bir istekte bulunmak söz konusu değildir. Şikayet edilebilecek herhangi bir kurum ya da bununla ilgili yasal kurallar bulunmamaktadır.
Kripto Para Kullanıcı İçin Güvenli Mi?
Kripto paralar merkezi bir otoriteye bağlı olmadığından ve tamamen şifreleme sistemi ile oluştuğundan güvenlidir denilebilir. Fakat bu teknolojik yapı, sistemi tamamen güvenilir yapmıyor. Kullanıcıların karşı karşıya bulunduğu en büyük risk madenlerin yani kripto paraların sanal cüzdana aktarılmaması durumunda bilgisayarın çökmesiyle birlikte kaybolmasıdır. Bir başka risk ise milyar dolarları geçen işlem hacmi sebebiyle hacklenme olasılığı. Yalnız hacklenme saldırılarının her teknolojik ortam açısından risk oluşturduğunu bilmekte de fayda var.
Kripto Paralar Nasıl Korunur, Blockchain Nedir?
Kelime anlamı “blok zinciri” olan blockchain teknolojisiyle kripto paraların güvenliği sağlanmaktadır.
Blockchain şifrelenmiş işlem takibi yapan dağıtık bir veri tabanıdır. En çok bitcoin ile adı anılan blockchain aslında dijital veri bulunduran bütün alanlarda kullanılabilir bir teknolojidir. Blockchain sistemi bloklar halinde ve dağıtık olarak bulunduğundan takibin imkansız hale gelmesini sağlar. Bir taraftan çıkmış olan bilgi, diğer tarafa ulaşana kadar ve kodlar eşleşip bilgi açığa çıkana kadar geçen sürede hiç kimse tarafından erişime açık değildir, kullanılamaz ya da yönlendirilemez.
Bu durumu Bitcoin üzerinde örneklendirmek gerekirse; bloklar üzerinde para alışverişi bilgileri taşınmakta ve yapılan her bir işlemin doğruluğu Bitcoin kazanmak için matematiksel işlemler gerçekleştiren madenciler tarafından sağlanmaktadır.
